طراحی مدل تحلیل خط مشی های آموزش عالی با رویکرد پویایی سیستم ها مورد برنامه پنجم توسعه

خط مشی های عمومی چگونگی عمل سازمان ها و موسسات حاکمیتی را در آینده مشخص می کنند و معمولاً برای مقابله با یک مشکل و مسأله عمومی و به منظور حل آن پدید می-آیند. مبانی علمی نشان می دهد که انجام تحلیل مناسب از خط مشی های عمومی نیازمند درک صحیح روابط و حلقه های علت و معلولی اصلی آن ها است؛ نیازی که از سوی بسیاری از صاحبنظران و پژوهشگران دنیا به وسیله مدلسازی پویایی سیستم ها اغنا شده است. پویایی سیستم ها روشی است که علاوه بر در نظر گرفتن روابط پیچیده علت و معلولی در خط مشی های عمومی به طراحی سناریوهای بدیل در خط مشی ها و نیز تحلیل و ارزیابی آن ها کمک می کند. با این حال به دلایلی نظیر نبود منابع اطلاعاتی مورد نیاز، دشواری سنجش روابط کیفی و ناهماهنگی آمار و ارقام رسمی کشور، چنین تحلیل هایی تا کنون در کشور انجام نشده است. در واقع تحلیل ها عموماً به صورت کلّی مبتنی بر تجارب و نظرات خبرگان بوده و به همین دلیل نیز غالباً دستخوش ملاحظات سیاسی شده است. طرح حاضر بدنبال تحلیل خط مشی های آموزش عالی با بهره گیری از مدلسازی پویایی سیستم ها است. روش پژوهش از نوع کاربردی با رویکرد مدلسازی تبیینی است و بدین منظور مدلسازی پویایی سیستم ها در کنار بهره گیری از نظر خبرگان آموزش عالی به روش دلفی در مفهوم سازی و تحلیل عوامل موثر بر خط مشی های آموزش عالی در برنامه پنجم توسعه کشور مورد استفاده قرار گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد توجه به تأخیر زمانی و حلقه های تقویت کننده و متوازن کننده در مولفه های شناسایی شده در خط مشی های آموزش عالی تا حد زیادی در اثربخشی و انسجام خط مشی های تدوین شده موثر است. بر این اساس مهمترین تأخیرهای زمانی شناسایی شده در کنار نتایج شبیه سازی، مبنای ارائه پیشنهادهایی جهت بهبود خط مشی های آموزش عالی برنامه پنجم قرار گرفته است.