بررسی نقش باکتری های حل کننده روی در تأمین نیاز روی (zn) گیاه

روی (zn)یکی از عناصر ریزمغذی بسیار مهمی است که جذب آن توسط گیاه به خصوص در خاک های آهکی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. در این خاک ها، روی عمدتاً به اشکال کم محلولی چون کربنات روی وجود داشته که برای گیاه چندان قابل استفاده نمی باشد. یکی از راه های تأمین روی مورد نیاز گیاه در این شرایط، استفاده از ریزجاندارانی است که موجب افزایش حلالیت ترکیبات کم محلول روی در خاک می شوند. در این راستا برای اثبات این فرضیه که تلقیح ریزجانداران فوق الذکر می تواند موجب افزایش جذب روی توسط گیاه از اشکال کم محلول شود، آزمایش گلدانی در محیط شن استریل بدون روی به شرح زیر انجام شد: این آزمایش به صورت فاکتوریل و در یک طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار در سال 89-1388 و در مجموعه گلخانه های دانشکد? کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس صورت گرفت. فاکتورها شامل دو نوع مایه تلقیح محتوی ریزجانداران و سه منبع روی (zn)بود. مایه تلقیح ها شامل تلقیح با باکتری pseudomonas fluorescens strain 187 ، باکتری pseudomonas aeruginosa strain mpfm1 ، مخلوط دو باکتری فوق و بدون تلقیح بوده، فاکتور منبع روی نیز شامل سولفات روی، اکسید روی، کربنات روی و شاهد بدون روی بود. به منظور ردیابی عنصر روی در گیاه، روی موجود در منابع روی، به صورت 65zn به وسیله پرتودهی نوترونی در سازمان انرژی اتمی نشان دار شد. پس از کاشت متوالی دو گیاه گندم و ذرت، برداشت انجام و شمارش 65zn در کل اندام ها در تیمارهای مختلف با استفاده از روش اسپکترومتری گاما با آشکارساز ژرمانیوم با توان تفکیک بالا انجام گرفت. نتایج تجزیه و تحلیل آماری نشان داد میانگین اکتیویت? 65zn جذب شده توسط گیاه در حالت بدون تلقیح، در تیمار شاهد بدون روی، اکسید روی، کربنات روی و سولفات روی به ترتیب برابر 0، 94/128515، 96/152450، و 19/193857(bq/mol zn) بوده و این مقدار در حالت تلقیح (صرف نظر از نوع باکتری)، به ترتیب برابر 0، 88/238995، 91/247559 و 80/263467 ((bq/molzn شد. بنابراین تلقیح با باکتری های فوق باعث افزایش میزان جذب این عنصر از منابع کم محلول روی توسط گیاه گردید که معرف توانمندی باکتری های مورد استفاده در انحلال ترکیبات کم محلول روی بود. هرچند در استفاده از منابع مختلف روی، گیاهان تلقیح شده با باکتری های mpfm1، 187 و سپس مخلوط mpfm1+187، به ترتیب روی نشاندار بیشتری را نسبت به نمونه شاهد بدون باکتری جذب کرده بودند، اما از لحاظ آماری اختلاف معنی داری بین نوع باکتری مورداستفاده مشاهده نشد. در این تحقیق بیشترین روی نشاندار جذب شده توسط گیاه در حالت استفاده از منابع روی znso4، پس از آن znco3 و در نهایت zno مشاهده شد که این اختلاف به دلیل حلالیت بیشتر znso4 نسبت به ترکیبات دیگر قابل تفسیر می باشد.