تدوین سیستم اولویت بندی طرح های زیربنایی حمل و نقل شهری با استفاده از مهندسی ارزش

عدم تعادل بین میزان منابع(مالی و غیرمالی) و تعداد طرح های در دست اجرا، مشکلات عدیده ای را متوجه طرح های عمرانی کشور کرده است. به گونه ای که، با وجود تزریق 27 درصد از بودجه عمومی کشور (در طول برنامه سوم)، ده ها هزار طرح ملی و استانی نیمه تمام، به دلیل کمبود اعتبارات با تأخیرهای قابل توجه مواجه هستند. این مسأله با افزایش هزینه واحد طرح های عمرانی (مطابق مدل ارائه شده در فصل چهارم) تشدید می شود. بنابراین، با وجود فشارهای زیادی که جهت جلوگیری از کاهش تعداد طرح های عمرانی از یک طرف و نیز فشار برای تعریف طرح های جدید وجود دارد، مدیریت توسعه کشور(در همه رده ها) بایستی با در نظر گرفتن اهداف راهبردی (بلندمدت) ملّی(همچون سند چشم انداز بیست ساله)، ساز و کارهای لازم جهت هدایت منابع از طرح های فاقد توجیه به طرح های اولویت دار را تدوین نماید. مهم ترین گام برای ایجاد چنین ساز و کاری، تدوین یک سیستم مناسب برای اولویت بندی طرح های عمرانی (به صورت درون بخشی و فرا بخشی) است. این تحقیق گامی در این راستا می باشد. پیچیدگی و حسّاسیت فرایند تعریف و اعلام اولویت ها، وجود ابهام های گوناگون (ریسک بالا) و نیز دخالت عوامل متعدد فنی و غیرفنی، ایجاب می کند که پس از تدوین چنین سیستمی، یک تیم چند تخصصه متشکل از ذی نفعان مختلف، با یک نگاه جامع نگر، آن را ارتقا داده و اجرایی کند. تحقیق حاضر، مهندسی ارزش و به ویژه رویکرد راهبردی آن، برنامه ریزی ارزش، را برای انجام چنین مهمی برگزیده است. محقق ضمن بررسی مبانی تئوریک و کاربردهای برنامه ریزی ارزش، یک مطالعه برنامه ریزی ارزش را مطابق برنامه کار انجام داده و با برگزاری کارگاه برنامه ریزی ارزش، یک سیستم اولویت بندی را مطالعه کرده است. این مطالعه، با توجه به امکانات دسترسی به اطلاعات و همچنین اهمیت موضوع، بر روی یک موضوع مرتبط در شهر تهران انجام گرفت. سیستم مبنای مطالعه برنامه ریزی ارزش توسط تیمی متشکل از متخصصان موضوع در شهرداری تهران و خارج آن و به رهبری نگارنده تدوین گردیده است و در نهایت توسط تیم برنامه ریزی ارزش مورد استفاده قرار گرفته است. آزمودن یافته های تحقیق در مطالعه برنامه ریزی ارزش سیستمِ اولویت بندی پروژه های بهسازی روکش معابر شهر تهران، کاهش هزینه اجرای سیستم اولیه، افزایش مشارکت عوامل ذی نفع، انعطاف پذیری بیشتر و ارتقا قابلیت پاسخگویی سیستم را به دنبال داشته است. بنابراین، با ارتقا و تکمیل این روش، می توان آن را در دیگر بخش های کشور به کار گرفت.