بررسی تنوع ژنتیکی و محاسبه شاخص های انتخاب در ارقام مختلف گندم

برای بهبود صفات پیچیده ای مانند عملکرد که توارث پذیری پایینی نیز دارند، از انتخاب غیر مستقیم توسط صفات دیگر و نیز شاخص انتخاب مناسب براساس چند صفت موثر بر آن استفاده می شود. این صفات باید نقش موثری در پایداری عملکرد داشته باشد. این مطالعه با هدف ارزیابی شاخص های انتخاب و کارآیی روش های مختلف انتخاب برای 30 رقم گندم نان انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1384 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان اجرا گردید. نتایج نشان داد که تفاوت بین ارقام از نظر تعداد روز تا سنبله دهی و رسیدگی، ارتفاع، عملکردهای دانه و بیولوژیک، شاخص برداشت، اجزا عملکرد، کلروفیل های b و a، ویژگی های برگ و سهم حرکت مجدد در سطح احتمال یک درصد و برای فلورسانس کمیته در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. بنابراین برای تمام صفات اندازه گیری شده تنوع ژنتیکی کافی مشاهده شد و در نتیجه امکان گزینش و بررسی کارآیی انتخاب وجود داشت. برای برآورد سرعت پر شدن دانه و خصوصیات دیگر دوره پر شدن دانه، معادله لجستیک بهترین برازش را بر داده ها داشت. نتایج نشان داد که انتخاب در جهت افزایش سرعت پرشدن دانه و طول دوره موثر پر شدن دانه می تواند به افزایش عملکرد منتهی شود. همبستگی تعداد سنبله در متر مربع، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، شاخص برگ و سهم حرکت مجدد مواد به دانه با عملکرد دانه مثبت بود. بر اساس شاخص های انتخاب، ارقام الوند و شاه پسند به عنوان ارقام برتر برگزیده شدند. تعداد سنبله در متر مربع ضریب مثبت و بالایی در شاخص های انتخاب داشت. ضریب روز تا سنبله دهی در شاخص های انتخاب منفی بود. بنابراین انتخاب بر اساس شاخص باعث گزینش ارقام زودرس با تعداد سنبله زیاد می شود. نتایج پاسخ های مستقیم و همبسته صفات به انتخاب نیز نشان داد که برای شرایط مشابه با این بررسی ارقام زودرس با تعداد سنبله بالا، تعداد دانه کم و وزن هزار دانه بالا از پتانسیل عملکرد بالاتری برخوردار هستند. در این بررسی شاخص اسمیت-هیزل کارآیی بالاتری داشت.