بررسی اثر گونه های مختلف میکوریزا و فراهمی فسفر بر سمیت آرسنیک و رشد شنبلیله در خاک های آلوده

استفاده روز افزون از کودها و سموم شیمیایی آلوده به فلزات سنگین و استفاده از آب فاضلاب برای آبیاری گیاهان، غلظت برخی عناصر سنگین در گیاهان زراعی را افزایش داده است. یکی از این عناصر فوق العاده سمی و خطرناک برای سلامتی انسان آرسنیک می¬باشد. از راه¬های تخفیف سمیت و جلوگیری از جذب این عنصر توسط گیاه استفاده از قارچ میکوریزا و کود فسفر می¬باشد. به منظور بررسی اثرات گونه¬های مختلف میکوریزا و فراهمی فسفر بر سمیت آرسنیک و رشد شنبلیله در خاک-های آلوده آزمایشی گلدانی به صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشگاه زابل اجرا گردید. فاکتور اول شامل شاهد و تلقیح با سه گونه میکوریزای glomus mosseae و g versiform و g intradices، فاکتور دوم سه سطح آرسنیک شامل: شاهد، 15 میلی¬گرم در کیلوگرم خاک، 30 میلی¬گرم در کیلوگرم خاک و فاکتور سوم دو سطح فسفر شامل: شاهد، 250 میلی-گرم در کیلوگرم خاک بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد میکوریزا با گسترش هیف¬های خود در خاک و بهبود شرایط تغذیه¬ای سبب افزایش تعداد شاخه جانبی، تعداد برگ، سطح برگ، ارتفاع ساقه، وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، کلروفیل ها a و b و کل، همچنین کارتنوئید و شاخص کلروفیل، طول و حجم ریشه ، غلظت عناصر فسفر،نیتروژن، پتاسیم و خاکستر گردید. علاوه بر آن با تجمع فلز سنیگن در هیف¬های میکوریزا و جلوگیری از انتقال آن به اندام¬های هوایی، غلظت آرسنیک را در گیاهان همزیست نسبت به شاهد کاهش داد. اضافه کردن فسفر به خاک اثراتی مشابه با قارچ میکوریز را در پی داشته است. آرسنیک نیز با اختلال در جذب مواد غذایی گیاه تعداد شاخه جانبی، تعداد برگ، سطح برگ، ارتفاع ساقه، وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، کلروفیل ها a و b و کل، همچنین کارتنوئید و شاخص کلروفیل، طول و حجم ریشه ، غلظت عناصر نیتروژن، پتاسیم و خاکستر را کاهش داد. همچنین در شرایط تنش آرسنیک غلظت آرسنیک اندام هوایی، پرولین، کربوهیدرات در گیاه افزایش نشان داد.