نقش تلگراف در جنبش های اجتماعی تاریخ معاصر ایران از آغاز تا استبداد صغیر

تأسیس تلگراف در ایران به عنوان یک ابزار ارتباطی بین نواحی مختلف کشور، از تحولات بزرگی بود که در اطلاع رسانی سریع و به هنگام بسیار موثر بود. این ابزار ارتباطی هم در خدمت حکومت جهت ارسال فرامین و احکام حکومتی به مناطق مختلف نقش ایفا می کرد و هم به سرعت می توانست مردم مناطق مختلف کشور را در جریان حوادث قرار داده و بویژه در جنبش های اجتماعی عصر قاجار نظیر جنبش تنباکو، و انقلاب مشروطیت و استبداد صغیر در آگاهی بخشی، هماهنگی نیروهای مردمی و برانگیختگی آنان در جریان جنبش ها به نحو مطلوب تأثیر گذار بود. نقشی که تلگراف و تلگرافهای ارسالی در جریان جنبش های اجتماعی این دوره در بسیج مردمی علیه رژیم قاجار داشت به حدی بارز است که این پدیده ی جدید تمدنی را یکی از عوامل مهم در پیروزی این جنبش ها و تغیر مسیر جریانات اجتماعی در جهت منافع مردم ایران بتوان قلمداد کرد. در این پژوهش، نقش تلگراف در جنبش های اجتماعی ایران از آغاز تأسیس آن در ایران تا استبداد صغیر در زمان محمدعلی شاه قاجار بررسی و تحلیل می شود. اساس این پژوهش براین پرسش قرار دارد که پدیده ی تلگراف چه تاثیری در روند جنبش های اجتماعی ایران دوره ی معاصر داشته است؟ یافته ی این پژوهش آن است که تلگراف بعنوان یک ابزار اطلاع رسانی جدید، نقش به سزایی در ایجاد هماهنگی رهبران جنبش ها و نیز تسریع روند این گونه حرکت ها داشته و یکی از عوامل مهم پیروزی جنبش های اجتماعی تاریخ معاصر بوده است در تبیین این موضوع، ضمن بررسی عوامل سیاسی و اجتماعی بروز جنبش های اجتماعی معاصر و تاریخچه ی ورود تلگراف به ایران و نقش تلگراف در جنبش تنباکو و نیز جنبش مشروطیت و سپس روند آن از شروع اولین مجلس ملی تا به توپ بسته شدن آن پرداخته شده است.