تأثیر کودهای سبز لگوم و غیرلگوم بر رشد و عملکرد ذرت در سطوح مختلف کود نیتروژنه

استفاده از منابع گیاهی و حیوانی قابل تجدید به جای منابع شیمیایی می تواند نقش مهمی در باروری و حفظ فعالیت های بیولوژیک خاک، افزایش کیفیت محصولات کشاورزی و سلامت اکوسیستم داشته باشد. کود سبز شامل گیاهی است که آن را قبل از کاشت محصول اصلی کشت کرده و بعد از مقداری رشد سبزینه ای به زمین بر می گردانند. به منظور ارزیابی تأثیر کودهای سبز لگوم و غیرلگوم به صورت تک کشتی و مخلوط و سطوح مختلف کود نیتروژن بر ذرت سینگل کراس 704 و نیز امکان جایگزینی تمام و یا بخشی از کود شیمیایی توسط کودسبز، آزمایشی در سال زراعی 91-90 در مزرعه آزمایشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی به صورت اسپیلت پلات بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی با 21 ترکیب تیماری و در 3 تکرار انجام گرفت. عامل اصلی (کود سبز و زمان کاربرد آن) شامل چاودار (زمان برگرداندن اسفند)، چاودار (زمان برگرداندن فروردین)، ماشک (زمان برگرداندن اسفند)، ماشک (زمان برگرداندن فروردین)، مخلوط (ماشک و چاودار) (زمان برگرداندن اسفند)، مخلوط (ماشک و چاودار) (زمان برگرداندن فروردین)، شاهد (بدون کود سبز)، عامل فرعی (کود نیتروژنه) شامل عدم کاربرد کود اوره، 200 کیلوگرم در هکتار کود اوره (50 درصد مقدار توصیه شده)، 400 کیلوگرم در هکتار کود اوره (100 درصد مقدار توصیه شده) بودند. تیمارهای کود سبز و نیتروژن اثر معنی داری بر شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، سطح ویژه برگ، وزن ویژه برگ، ارتفاع بوته، کلروفیل برگ، عملکرد و اجزای آن، پروتئین دانه و بیوماس علف های هرز داشتند. بیشترین عملکرد دانه ذرت مربوط به تیمار ماشک برگردان در فروردین ماه به میزان 1212 گرم در مترمربع و کمترین آن مربوط به شاهد (بدون کودسبز) به میزان 918 گرم در مترمربع بود. در بین تیمارهای کود نیتروژن نیز کود 100 درصد مقدار توصیه شده با 1125گرم در مترمربع بیشترین و تیمار عدم کاربرد نیتروژن با 904 گرم در مترمربع کمترین عملکرد را دارا بودند. بررسی نتایج نشان داد، عملکرد دانه در تیمارهای ماشک برگردان فروردین +50 درصد نیتروژن، 1244 گرم در مترمربع، مخلوط برگردان فروردین+50 درصد نیتروژن، 1146 گرم در مترمربع، ماشک برگردان اسفند+50 درصد نیتروژن، 1108 گرم در مترمربع، مخلوط برگردان اسفند+50 درصد نیتروژن، 1017 گرم در مترمربع، چاودار برگردان فروردین+50 درصد نیتروژن، 987 گرم در مترمربع و چاودار برگردان اسفند+50 درصد نیتروژن، 982 گرم در مترمربع بود در صورتی که در تیمار شاهد +100 درصد نیتروژن، 1006 گرم در مترمربع عملکرد دانه به دست آمد. بنابراین، تیمارهای ماشک برگردان اسفند و فروردین و مخلوط برگردان اسفند و فروردین همراه با 50 درصد نیتروژن توصیه شده از عملکردی بالاتر از شاهد همراه با 100 درصد نیتروژن توصیه شده برخوردار بودند. به بیان دیگر، کاربرد کودسبز علاوه بر کاهش کاربرد کود نیتروژن (به میزان 50 درصد) می تواند به بهبود عملکرد ذرت نیز منجر شود. این امر، ضمن صرفه جویی در مصرف منابع تجدیدناپذیر انرژی از جنبه های زیست محیطی نیز بسیار سودمند است. کلمات کلیدی: ذرت، کشاورزی پایدار، کودسبز، کود نیتروژن، ، لگوم.