تاثیر پرایمینگ بذر، نشاءکاری و کود بیولوژیک بر عملکرد و اجزای عملکرد هندوانه بذری (citrullus lanatus)

هندوانه ¬بذری (citrullus lunatus) از جمله گیاهان صیفی است که به عنوان کشت دوم بعد از محصولات زمستانه در بعضی از مناطق کشور کشت می¬شود. این محصول به دلایل زمان کوتاه کاشت تا رسیدگی، هزینه¬های تولید کم و سودآوری بیشتر نسبت به سایر گیاهان بهاره دارد، امروزه مورد توجه بیشتر کشاورزان قرار گرفته است. بدین منظور ارزیابی اثر پرایمینگ بذور، نشاءکاری وکود بیولوژیک روی عملکرد و اجزای عملکرد هندوانه بذری آزمایشی در قالب کرت¬های خرد شده نواری در پایه¬ی طرح بلوک¬های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1392 در آزمایشگاه، گلخانه و مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. فاکتور اول شامل پرایمینگ بذور (اسمو پرایمینگ با پلی اتیلن گلایکول6000) با غلظت 5/1- مگاپاسکال در دو سطح (پرایم نشده و پرایم شده)، فاکتور دوم نشاءکاری که به صورت کشت مستقیم و نشائی و فاکتور سوم کود بیولوژیک حاوی باکتری سودوموناسpseudomonas)) و ازتوباکتر(azotobacter) در دو سطح (بدون کود بیولوژیک و با کود بیولوژیک) بود. صفات مورد مطالعه شامل صفات فنولوژیک (تعداد روزهای کاشت تا اوایل گلدهی، اوایل گلدهی تا اوایل میوه دهی، اوایل میوه دهی تا اوایل رسیدگی)، صفات مورفولوژیک (طول بوته، محیط میوه، وزن ترکل و وزن خشک کل)، سطح برگ و اجزای عملکرد (تعداد میوه در بوته، تعداد دانه در هر میوه، وزن هزار دانه) و عملکرد دانه بودند. نتایج حاکی از آن بود که طی مراحل رشدی تیمار نشائی حاصل از پرایمینگ بذور در حضور کود بیولوژیک روی سطح برگ اثر مثبت و معنی¬داری داشت. پرایمینگ بذر روی صفات فنولوژیک (تعداد روزهای کاشت تا گلدهی، گلدهی تا میوه دهی) (p?/01)، تعداد میوه در هر بوته، عملکرد دانه و وزن خشک کل اثر معنی¬داری نشان داد (p?/05). نشاءکاری نیز باعث بهبود صفات تعداد روزهای کاشت تا گلدهی، گلدهی تا میوه دهی و میوه دهی تا رسیدگی، تعداد میوه در هر بوته، تعداد دانه در هر میوه، وزن هزار دانه و عملکرد دانه گردید. همچنین کودهای بیولوژیک بر روی تمامی صفات مورد مطالعه معنی¬دار بود. اثرات متقابل پرایم با کود بر روی صفات (کاشت تا اوایل گلدهی، اوایل گلدهی تا اوایل میوه دهی و تعداد میوه در هر بوته)، اثرات متقابل کود و کشت نشائی بر صفات (کاشت تا گلدهی، تعداد دانه در هر میوه و وزن هزار دانه) و اثرات پرایم و کشت نشائی بر صفات (کاشت تا اوایل گلدهی و اوایل گلدهی تا اوایل میوه دهی) معنی¬دار بود. اثرات سه گانه (پرایم x کود x کشت نشائی) نیز روی کاشت تا اوایل گلدهی، گلدهی تا میوه دهی و عملکرد دانه معنی¬دار شد. در بین اثرات ساده کشت نشائی نسبت به کشت مستقیم و تیمار کودی نسبت به عدم کاربرد کود تقریبا تمامی صفات مورد مطالعه را به طور چشم گیری افزایش داد. کشت نشائی حاصل از پرایمینگ بذور و به همراه کاربرد کود بیولوژیک بیشترین میزان عملکرد دانه با 2300 کیلوگرم در هکتار نسبت به تیمار شاهد بذری 1103 کیلوگرم درهکتار داشت. اثرات کود بیولوژیک و کشت نشائی باعث افزایش صفات وزن هزار دانه و تعداد بذر در هر میوه شد که بیشترین وزن هزار دانه و تعداد دانه در هر میوه به ترتیب با 3/163 گرم و 7/592 عدد در تیمار نشائی در حضور کود و کمترین آن به ترتیب برابر با 7/144 گرم و 7/414 عدد در تیمار کشت مستقیم بدون کود مشاهده شد. با توجه به نتایج بدست آمده در این تحقیق نشاءکاری هندوانه -بذری حاصل از پرایمینگ بذور به همراه محلول پاشی کودهای بیولوژیک در شرایط مشابه این آزمایش قابل توصیه است.