مطالعه و طرح مرمت کاروانسرای قلعه شور اصفهان

در کشور ایران به دلیل قرار داشتن در شاه¬راه بازرگانی شرقی- غربی و نیز گستردگی خاک، از دیر باز ایجاد راه¬ها و بناهای بین راهی، تحت عناوین گوناگونی همچون، کاروانسرا، رباط و ... مورد توجه خاص بوده¬است. امروزه حاشیه جاده¬های این مرز و بوم مملو از بناهای ارزشمندی از این دست است که متأسفانه با ظهور پدیده مدرنیسم، تغییر سیستم¬های تجاری و حمل و نقل از رونق افتاده و به علت عدم توجه کافی در حال فرسودگی و زوال هستند. بنابر این شناخت کاروانسراها و تلاش در جهت حفظ و نگهداری آنها، به عنوان بخشی مهم از معماری کشورمان به ویژه در دوران اسلامی، ضمن آنکه از وجه اقتصادی و رفاهی واجد اهمیت والایی است، در عین حال باعث پیوند ما با مواریث گذشته و آموزش مجدد از تجارب گرانبهای آنان می¬گردد. وجود این سرمایه¬های فرهنگی و تهدیداتی که با ظهور توسعه¬های جدید و تغییر سیستم¬های تجاری و حمل و نقل متوجه آنهاست، واکنشی سریع را ضروری می¬نماید. در این میانه قلعه شور از جمله مناطق با پیشینه فرهنگی- تاریخی در جنوب اصفهان محسوب می¬شود که باتوجه به موقعیت مکانی منطقه، از گذشته به ویژه در دوران قاجار دارای اهمیت ارتباطی خاصی بوده و در نتیجه کاروانسرایی در این منطقه بنا شده¬است. کاروانسرای قلعه شور یک نمونه جالب است که در روستای قلعه شور( 20 کیلو متری جنوب اصفهان) و در جاده اصفهان- شیراز واقع شده¬است، این بنا با طرح چهار ایوانی بنا گردیده¬است. همجواری و موقعیت جغرافیایی کاروانسرا که در نزدیکی شهر است موجب شده-است این بنا با معماری خاصی برای اقامت مسافرین طراحی و ساخته شود. اما تا کنون اقدام مهمی برای شناساندن، حفظ و نگهداری و در قدم بعدی بازگرداندن حیات مجدد به آن انجام انجام نشده¬است. اینک بسیا حیاتی که ارزش¬های آن شناسایی و مورد بررسی واقع شود، لذا این پروژه با استفاده از روش-های توصیفی، تحلیلی و تطبیقی و مطالعات کتابخانه¬ای و تحقیقات میدانی به مطالعه و شناخت همه جانبه بنا در جهت شناساندن ارزش¬های فرهنگی، تاریخی، هنری و ساختاری پرداخته و در ادامه در پی تجزیه و تحلیل آسیب¬های بنا، طرح مرمت و راهکارهای حفاظتی برای کلیه جبهه¬های بنا(ضمن توجه به سطح معنایی و ارزش بنا و اتقای آنها)ارائه شده¬است تا خطر فرسایش و نابودی هرچه بیشتر آن جلوگیری کرده و به طولانی¬تر کردن بقای این بنای با ارزش و انتقال آن به نسل-های آینده و در عین رونق محیط اطراف آن کمک شود، امید است نتایج این تحقیق، گام مهمی در جهت شناساندن نحوه ساخت کاروانسراها در منطقه و نیز ارائه راهکارهای مرمت و حفاظت آنها بر داشته و نیز به عنوان منبع قابل رجوعی برای دانشجویان هنر، معماری و مرمت و پژوهشگران و علاقه¬مندان در این زمینه مورد استفاده قرار گیرد.