بررسی مقایسه ای غزلیات حافظ و اشعار ویلیام بلیک

زندگی در دنیای امروز که با عنوان "دهکده ی جهانی" خوانده می شود، جوامع را به شناخت عمیق تر و ارتباطات همه جانبه و گسترده تر با جوامع دیگر نیازمند ساخته است. از مصادیق تحقّقِ تعاملاتِ جهانی، گفت و گوی میان فرهنگی و از مصادیقِ گفت و گوی میان فرهنگی، مطالعه و مطابقتِ آثارِ ادبیِ مللِ مختلف با یک دیگر است؛ زیرا ادبیاتِ هر جامعه، به ترین و گویاترین وسیله ی معرفی و انتقال فرهنگ آن ملّت است. ادبیات تطبیقی، به عنوان شاخه ای از نقد ادبی، نگرشی فرامرزی و جهانی داشته، با مطالعه و تطبیق آثار ادبی جوامع مختلف و بررسی اشتراکات و تأثیر آن ها بر یک دیگر، ما را در فهم عمیق تر اندیشه های خالقان اثر و شناخت جامعه و فرهنگی که در بستر آن پرورش یافته اند و نیز نیل به تعامل و تفاهمی جهانی یاری می رساند. به علاوه با تکیه بر شیوه های ادبیات تطبیقی در شناخت افتراقات فکری و کلامی، ملل مختلف می توانند با داد و ستدی ادبی و فرهنگی، ادبیات جامعه ی خود را جانی تازه ببخشند. از سوی دیگر تبادل ذوق و اندیشه ی اقوام، جریان تعادل و موازنه ای را در جهان ملزم می کند که جهانیان را به سوی تفاهم و وحدتی نسبی که ادبیات جهانی، یکی از طُرُق نیل به این غایت است، سوق می دهد. از این رو بررسی مرزهای تلاقی فرهنگ ها خصوصا فرهنگ شرق و غرب بر اساس اصول تطبیقی برای کسانی که به آشنایی با افکار بدیع و نقّادی اندیشه و ادب علاقه دارند، نیز می تواند جذّاب و آموزنده باشد. این رساله که به بررسی تطبیقی غزلیات حافظ و اشعار ویلیام بلیک می پردازد، برآن است تا مستند و مستَدَل، به این مهم دست یابد؛ که با وجود عدم آشنایی مستقیم بلیک با عرفان اسلامی و عارفان شرقی، اشتراکات و تشابهات فراوانی می توان میان آثار او و خواجه حافظ شیرازی یافت؛ از این رو می توان اذعان داشت که حقیقت، چشمه ی جوشانی است که از دل فطرت جاری می شود، مرزها را درمی نوردد و حصار حصین زمان و مکان را درهم می شکند. اشعار ویلیام بلیک، از آن دسته آثاری است که در منابعِ فارسی، به آن کم تر پرداخته شده است؛ درحالی که با اندیشه ی عارفان اسلامی قرابت بسیار دارد؛ از این رو مقایسه ی حافظِ آشنا با بلیکِ ناآشنا در جامعه ی ایران، ما را در درک به تر و بیش تر اشعار این شاعر انگلیسی تبار یاری می دهد.