مقایسه کاربرد روشهای مختلف فرکتالی در جداسازی آنومالی¬های ژئوشیمیایی، مطالعه موردی: اندیس مس ظفرقند اصفهان

پدیده¬های نامنظم با اشکال نامنظم و بی قاعده از اصول هندسه اقلیدس پیروی نمی¬کنند. هندسه¬ای که برای توصیف این پدیده¬ها به کار می¬رود، هندسه فرکتال نامیده می¬شود. هندسه فرکتال تا به حال در علوم مختلفی از جمله هواشناسی، پزشکی و مهندسی معدن مورداستفاده قرار گرفته است. جداسازی آنومالی¬های ژئوشیمیایی از موارد کاربرد فرکتال در مهندسی معدن می¬باشد. هندسه فرکتال برای جداسازی آنومالی¬ها سعی در پیدا کردن غلظتی بحرانی دارد که در محدوده آن بُعد فرکتال تغییر می¬کند. این مقدار غلظت بعنوان حد آستانه در نظر گرفته می-شود. تاکنون روش¬های مختلف فرکتالی مانند روش عیار- مساحت، طیف توان- مساحت و عیار- حجم برای پیداکردن مقدار حد آستانه عناصر گسترش یافته¬اند. در این مطالعه مقادیر حد آستانه عناصر مختلف، مربوط به اندیس مس ظفرقند با روش¬های عیار- مساحت، عیار- محیط و عیار- تعداد محاسبه شدند. نتایج این سه روش در اکثر موارد مشابه و نزدیک به هم می¬باشد. با استفاده از روش طیف توان- مساحت نیز مناطق آنومالی عناصر مشخص شد. که بین مناطق آنومالی نشان داده شده توسط این روش با مناطق آنومالی سایر روش¬ها هم¬بستگی بالایی وجود دارد. نتایج حاصل، موفقیت تمام روش¬های فرکتالی در جداسازی آنومالی¬ها در اندیس ظفرقند را بیان می¬کند. در این مطالعه برای درون¬یابی داده¬ها، دو روش kriging و idw مورداستفاده قرار گفته است؛ با توجه به نتایج، در اکثر موارد روش kriging در محدوده موردمطالعه مناسب¬تر می¬باشد. برای اعتبار سنجی نتایج حاصل و تأیید مناطق آنومالی، با توجه به در اختیار نداشتن اطلاعات حفاری¬های موجود در ظفرقند، نتایج با نتایج روش آماری u که قبلاً در یک پایان¬نامه محاسبه شده بود و هم¬چنین با مدل¬سازی دو بعدی داده¬های مقاومت ویژه و پلاریزاسیون القایی مقایسه و صحت نتایج به اثبات رسید. سپس مناطق امیدبخش کانی¬سازی معرفی شدند، با توجه به نتایج، مرکز سیستم کانی¬سازی در جنوب شرق محدوده ظفرقند می-باشد.