تحلیل آماری و سینوپتیکی بارش برف سنگین در شمال غرب ایران

با هدف شناسایی مراکز فعالیت مرتبط با بارش برف سنگین در شمال غرب ایران در دوره آماری مورد مطالعه از اطلاعات 12 ایستگاه هواشناسی در دوره آماری مشترک (1989-2010) استفاده شد. به این منظور داده های دما و بارش مربوط به فصل زمستان در مقیاس روزانه بررسی شده سپس از میان آنها طبق آستانه تعریف شده برای برف سنگین روزهای همراه با بارش برف سنگین شناسایی شد. و از بین آنها ،تنها روزهایی که در دو ایستگاه و بیشتر بارش برف سنگین داشتند به همراه روزهای قبل و یا بعد از آنها ، چنانچه بارش برف سنگین در آنها رخ داده بود ، شرکت داده شدند. به این ترتیب تعداد 74 روز به عنوان روزهای همراه با بارش برف سنگین در کل منطقه مورد مطالعه استخراج شدند.در ادامه با استفاده از داده های ارتفاع سطح 500 هکتوپاسکال ماتریس اولیه در محدوده بین عرض 10 تا 65 درجه شمالی و طول 15 تا 80 درجه شرقی تشکیل شد. و با استفاده از روش تحلیل مولفه اصلی (pca)، عامل هایی که در مجموع حداقل 78 درصد واریانس کلیه داده ها را توجیه می کردند، شناسایی شدند. نتایج نشان داد مراکز فعالیت مرتبط با بارش برف سنگین در شمال غرب ایران، سیبری (دریاچه آرال تا بایکال)، اروپای جنوبی، حاشیه شرقی دریای خزر(منطقه توران)، شمال دریای سیاه و شرق ترکیه می باشند. سپس براساس نمرات عاملی، نقشه الگوهای جوی در سطوح مختلف برای هر کدام از عامل ها و در فاز قویتر رسم شد. بررسی نقشه ها نشان داد که در تمام الگوهای جوی در تراز میانی ناوه ای در شرق دریای مدیترانه و در عقب منطقه مورد مطالعه عمیق شده ، که در تراز زیرین سبب ایجاد همگرایی و مقادیر منفی امگا و در نتیجه جریانات صعودی بالاخص در تراز 850 هکتوپاسکال گردیده است. همچنین نتایج بیانگر این موضوع است که ترازهای 500، 850 و 700 هکتوپاسکال به ترتیب جهت بررسی آرایش تراف ها و ریدج ها، مقادیر امگا و مقادیر دما بهترین سطوح برای مطالعه علل وقوع بارش برف سنگین در منطقه مورد مطالعه می باشند.