ارزیابی اکوفیزیولوژیکی همزیستی میکوریزا در برخی از گونه های گیاهی آبشار سلوک (واقع در ارومیه) استان آذربایجان غربی

همزیستی گیاهان با میکروارگانیسم¬ها و سایر موجودات زنده موجب حفظ و پایداری گونه¬های گیاهی و حفظ جوامع گیاهی می¬گردد. میکوریز یکی از سودمندترین همزیستی¬ها می¬باشد که در آن گیاه میزبان و قارچ همزیست به طور متقابل سود می¬برند. در بررسی حاضر، منطقه آبشار سلوک ( در 32 کیلومتری شهرستان ارومیه با متوسط بارش سالیانه 260 میلی متر و میانگین دمای سالیانه 2/10 درجه سانتیگراد ) برای ارزیابی وضعیت میکوریزی انتخاب شد. هدف ما از این بررسی مقایسه وضعیت میکوریزی در دو فصل بهار (اردیبهشت ماه 91) و تابستان (تیرماه 91) بود. بدین منظور از میان گونه¬های غالب منطقه 10 گونه انتخاب و نمونه¬ برداری از ریشه¬ی گیاهان (برای تعیین درصد همزیستی) و از خاک ریزوسفری آن¬ها (برای تعیین غنای اسپور¬های میکوریزی) در دو زمان مذکور انجام شد. همچنین مقداری نمونه خاک ریزوسفر هر گیاه نیز به منظور بررسی برخی ویژگی¬های فیزیکی و شیمیایی خاک شامل ph، میزان فسفر قابل جذب، مقدار آهک (caco3)، بافت، درصد اشباع (sp)، شوری یا هدایت الکتریکی(ec) و کربن آلی (oc) جمع¬آوری شد. مطالعه¬ی درصد همزیستی و تعداد اسپور در ریزوسفر گیاهان نشان داد که در فصل بهار بارهنگ (plantago lanceolata) بیشترین درصد همزیستی ریشه¬ای و ficaria kochii کمترین میزان درصد همزیستی را به خود اختصاص داده است. همچنین در فصل تابستان چمن پیازک دار (poa bulbosa) بیشترین درصد همزیستی و ficaria kochii کمترین میزان را دارا بودند. در مورد تعداد اسپور بیشترین مقدار آن در هر دو فصل متعلق به چمن پیازک دار (poa bulbosa) می¬باشد. همچنین کمترین تعداد اسپور در اردیبهشت ماه به جعفری فرنگی معطر macrospermum) chaerophyllum) و در تابستان به جعفری فرنگی غده¬ای ( (chaerophyllum bulbosum تعلق دارد. نتایج به دست آمده نشان از یک همبستگی مثبت و معنی¬دار بین درصد کلونیزاسیون ریشه و تعداد اسپور در فصل تابستان می¬باشد. همچنین بین ph خاک با درصد همزیستی ریشه در هر دو فصل همبستگی معنی¬داری وجود داشت. در فصل بهار، همبستگی فسفر با تعداد اسپور به صورت منفی و معنی¬دار می¬باشد. آهک خاک با درصد همزیستی ریشه در فصل تابستان همبستگی معنی¬داری را نشان داد.