شناسایی و ارزیابی ریسک زنجیره تأمین و اولویت بندی آن ها

طی چند دهه گذشته زنجیره¬های تأمین با هدف افزایش بهره¬وری، کاهش هزینه¬ها و تحقق نیازهای روزافزون بازار به سرعت در حال توسعه و تکامل بوده¬اند. همین امر منجر به پیچیده¬تر شدن روزافزون زنجیره¬های تأمین شده است. افزایش پیچیدگی در زنجیره¬ تأمین، کنترل بر فرایندهای آن را کاهش می¬دهد و مانع از عملکرد بهینه آن می¬شود. اختلالاتی که در نقطه¬ای از زنجیره تأمین روی می¬دهند در صورت عدم کنترل می¬توانند سایر اعضای زنجیره را نیز به¬ شدت تحت تأثیر قرار دهند. از آنجایی که اختلال در زنجیره تأمین به مسئله مهمی برای بسیاری از شرکت¬ها تبدیل شده است، مدیریت ریسک به¬طور روز افزونی در حال مطرح شدن به عنوان یکی از موضوعات مهم در حوزه مدیریت زنجیره تأمین می¬باشد. اما با وجود اینکه پژوهش¬های علمی روی این موضوع در حال گسترش است، در ایران این موضوع چندان مورد توجه پژوهشگران قرار نگرفته است. از این رو هدف این پژوهش، کم کردن شکاف موجود از طریق شناسایی و ارزیابی ریسک¬ها به عنوان دو مرحله مهم در مدیریت ریسک زنجیره تأمین است. بدین منظور ابتدا ریسک¬های مهم با مرور ادبیات موضوع شناسایی شد. سپس با استفاده از اطلاعات حاصل از مدیران و متخصصان زنجیره تأمین 47 شرکت فعال در صنعت قطعات خودرو در استان قزوین یک طبقه¬بندی نهایی از ریسک¬ها ارائه شد. در ادامه این ریسک¬ها بر مبنای احتمال وقوع و تأثیرشان بر عملکرد زنجیره تأمین اولویت¬بندی شدند. یافته¬های این پژوهش نشان می¬دهد که از بین ریسک¬های زنجیره تأمین، منابع تولیدی از دسته ریسک¬های عملیاتی؛ کیفیت تأمین، انعطاف¬ناپذیری تأمین¬کنندگان و وابستگی به تأمین¬کنندگان محدود از دسته ریسک¬های تأمین و موانع اداری و دولتی و فشارهای رقبا از دسته ریسک¬های محیطی بیشترین اولویت را داشته و نیازمند توجه و اقدامات ویژه هستند. کلید واژه: زنجیره تأمین، مدیریت ریسک زنجیره تأمین، شناسایی ریسک، ارزیابی ریسک