ارزیابی و بررسی روند تغییرات فضایی عناصر گردشگری شهری (مطالعه موردی شهر اردبیل در مقطع زمانی سال 60- 91)

گردشگری صنعتی است که توسعه آن نیازمند آگاهی و شناخت کافی از مسائل و عوامل موثر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. بدون آگاهی از امکانات موجود در هر منطقه، امکان برنامه¬ریزی و پیش بینی علمی و اصولی وجود نخواهد داشت. در واقع شناخت توان¬های طبیعی، اقتصادی، اجتماعی و نظیر آن در هر منطقه، به برنامه¬ریز این امکان را می¬دهد تا بر اساس وضع موجود و توان¬های منطقه، توسعه و جهت آن را شناسایی کند. گردشگری شهری جزیی از صنعت گردشگری است که از منابع نوپای ایجاد درآمد در شهرها به حساب می¬آید که از اوایل دهه¬ی 90 وارد ادبیات گردشگری شده است. جاذبه های شهری یکی از عوامل مهم در بازار صنعت گردشگری است. با توسعه شهرها، جاذبه ها کاهش نمی یابد بلکه جاذبه های جدید خلق می شود که بعضاً خود بازاری برای گردشگری است. امروزه پدیده گردشگری، در شهرهای گردشگر پذیر، به عنوان یکی از عوامل اصلی تولید و جهت دهی به فضاهای شهری بشمار می رود به طوری که توزیع فضایی عناصر اولیه گردشگری در شهر، سایر عناصر گردشگری را با خود تنظیم می نماید. لذا در این پژوهش ضمن بررسی الگوی پراکنش عناصر گردشگری شهر اردبیل و تغییرات صورت گرفته بین سال های 60-91 به شناسایی و رتبه-بندی زیرساخت¬های گردشگری نیز پرداخته شده است.روش تحقیق ترکیبی از روش¬های میدانی-کتابخانه ای بوده و نوع تحقیق کاربردی می¬باشد. نتایج نیز نشان دهنده توسعه مترکز جاذبه های گردشگری در شهر اردبیل به مرکزیت بازار و هسته اقتصادی شهر می باشد که باعث پراکنش مترکز مراکز اقامتی به عنوان یکی از عناصر گردشگری نیز شده است که کاهش میزان آنتروپی مراکز اقامتی در نواحی مرکزی شهر از 0.5972 به عدد 0.5027و خروجی شاخص موران با شاخص 0.1312که الگویی خوشه ای و متمرکز است گواه بر این ادعا می باشد. در ادامه به منظور مشخص شدن تغییرات احتمالی صورت گرفته در پراکنش مراکز اقامتی این مراکز به دو دوره قبل از سال 75 و بعد از سال 75 تا 91 تقسیم بندی گردیده و پراکنش آن ها با شاخص های میانگین نزدیک ترین همسایه، ریپلی k ، شاخص موران و مدل آنتروپی مورد ارزیابی قرار گرفت که نتایج نشانگر توسعه و گسترش این مراکز در این بازه زمانی بوده است. و جهت توسعه نیز به سمت جنوب شهر و دریاچه شورابیل می باشد که از مدل آنتروپی استنباط می شود. در پایان نیز با استفاده از مدل های تصمیم گیری چند شاخصه همچون topsis, electre و promethee اقدام به اولویت بندی هتل ها و مهمان سراها گردید. و با توجه به اهمیت دریاچه شورابیل در تغییرات فضایی صورت گرفته در شهر اردبیل، با استفاده از مدل swot به ارزیابی و بررسی آن پرداخته شد.