بررسی نقش ساروتقی در سازمان و حوادث سیاسی – اجتماعی عصر صفویان

هرچند ساروتقی یکی از وزیران اعظم مهم روزگار صفویه در سد? 11 ق/16 م بوده اما مطالبی اندک دربار? این او نگارش یافته است. پژوهشگران آنچنان که شایست? شخصیت ساروتقی است به تحقیق دربار? او نپرداخته اند؛ با توجه به منابع تاریخی موجود، ساروتقی شخصیتی پویا، سخت کوش و منزه از ارتشاء داشته است. در این پژوهش سعی شده است تا تصویر طراحی شده از ساروتقی اصلاح گردد و نشان داده شود که ساروتقی بوده که براساس شایستگی ها و کارآیی اش به مراتب بالای حکومت دست یافت است. او هرگز با دسیسه و نیرنگ به مقام وزارت اعظمی نرسید بلکه با تلاش های پیگیر به این مقام نایل آمد. ساروتقی در دور? وزارت اعظمی خود با اقداماتی که انجام داد در آمد کشور را بالا برد و به ادار? کشور نظم بخشید. اما سخت گیری های او تبعاتی نیز در پی داشت که جدایی قندهار از ایران و برکنار شدن برخی افراد در دستگاه حکومتی از جمل? آن است. آنچه که باعث شد به تحقیق دربار? ساروتقی پرداخته شود مرگ او بوده است؛ تا به حال شاه عباس دوم در جریان ماجرای قتل ساروتقی به عنوان یک ناظر تلقی شده بود و برخی پژوهشگران نیز توطئ? قتل او را برای پایان دادن به سلط? غلامان و روی کار آمدن مجدد قزلباشان دانسته اند و حال آنکه پس از ساروتقی نیز وزیر اعظم بعدی قزلباش نبود و قزلباشان پس از چند دهه از قتل ساروتقی دوباره به قدرت بازگشتند. به نظر می رسد ماجرای قتل ساروتقی به سبب کینه و خصومت کارکنان دستگاه حکومتی و همچنین شاه عباس دوم طرح ریزی شد تا به کارها و اقدامات ساروتقی پایان داده شود.