بررسی میزان هراس اجتماعی و عوامل مرتبط با آن در بین جوانان 15 تا 29 ساله شهر تبریز

چکیده: در جهان پیشرفته و در حال تغییر زندگی امروزی، سلامت روان یکی از مهم ترین مولفه های یک زندگی سالم است. سلامت روان در پی آن است که احساسات منفی نظیر اضطراب، افسردگی، ناامیدی و سایر فشارهای روانی که با ایجاد اختلالات روانی، فرصت زندگی بهتر را از فرد سلب می کند را کم رنگ کرده و از بروز نشانه های مرضی در افراد پیشگیری کند. اضطراب اجتماعی یا هراس اجتماعی یکی از اختلالات روانی است که ویژگی بارز آن ترس آشکار و پایدار از یک موقعیت یا عملکرد اجتماعی می باشد. فرد مبتلا به هراس اجتماعی در موقعیت هایی که احساس می کند فعالیت او موجب تحقیر یا شرمندگی او می شود، احساس ترس به او دست می دهد و مهم ترین عکس العمل او اجتناب از حضور در چنین موقعیت ها است. لذا، پژوهش حاضر در نظر داشته است که با استفاده از برخی دیدگاه های نظری، از یک سو، میزان هراس اجتماعی در بین افراد مورد مطالعه و از سوی دیگر، تاثیر برخی عوامل مثل: سرمایه روانشناختی(عزت نفس، خودکارآمدی)، سرمایه فرهنگی (عینی، ذهنی و نهادی)، اعتماد اجتماعی (بین شخصی، تعمیم یافته و نهادی)، دینداری (اعتقادی، عاطفی) و متغیرهای جمعیت شناختی را بر هراس اجتماعی افراد مورد بررسی قرار دهد. تحقیق انجام شده از نوع مطالعات پهنانگر و کاربردی است. روش تحقیق مورد استفاده از نوع پیمایشی است که به صورت مقطعی در شهر تبریز انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه ی جوانان 29-15 سال مناطق دهگانه ی شهر تبریز است که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، 384 نفر از میان آن ها انتخاب شده است. در نهایت، داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. میانگین هراس اجتماعی در بین جوانان 29-15 سال شهر تبریز برابر با 49/37 می باشد که کمتر از حد متوسط گزارش شده است. بررسی ها نشان داد؛ میان سرمایه فرهنگی عینی و ذهنی، دینداری عاطفی، سن، شغل پدر و مادر، تحصیلات خود، تحصیلات پدر و مادر، درآمد خانواده، تعداد اعضای خانواده و وضعیت تاهل با هراس اجتماعی رابطه معنی داری وجود ندارد. بین سرمایه فرهنگی نهادی، عزت نفس، خودکارآمدی، اعتماد بین شخصی و تعمیم یافته با هراس اجتماعی رابطه معنی دار و غیر مستقیم وجود دارد. همچنین، بین اعتماد نهادی و دینداری اعتقادی رابطه معنادار و مستقیم وجود دارد. از بین متغیرهای جمعیت شناختی نیز رابطه بین جنسیت و هراس اجتماعی معنادار شد. در تجزیه و تحلیل رگرسیون چند متغیره به روش گام به گام، متغیرهای خودکارآمدی، اعتماد بین شخصی و تعمیم یافته توانستند به میزان 10 درصد هراس اجتماعی را تبیین کنند و 90 درصد از واریانس هراس اجتماعی توسط متغیرهایی خارج از موضوع این پژوهش قابل تبیین است.