بین المللی شدن آموزشی عالی و آینده دانشگاه در ایران 1404

از منظر آینده پژوهی فهم رویدادها و روندهای شکل دهنده به آینده برای شناسایی آینده های بدیل ضروری است. در عرصه آموزش عالی روندهای مختلفی در فضای ملی و بین المللی به آینده دانشگاه در ایران شکل می دهند. بین المللی شدن آموزش عالی در شکل دهی به آینده دانشگاه در ایرن نقش مهمی دارد. این اهمیت از چند حیث قابل بررسی است. نخست آنکه امروزه در فضای علم و فنّاوری مادامی که سرونوشت خود را به سرونوشت مراکز جهانی تولید علم و فنّاوری پیوند ندهیم به دشواری می توان به پیشرفتهای تأثیرگذار دست پیدا کرد. دوم آنکه با توجه به جهانی شدن علم و فنّاوری انزوا از سایر بخشهای جهان نه تنها بسیار هزینه بردار بلکه گاهی غیر ممکن است. سوم آنکه حیات پویای علم و فنّاوری مستلزم تعامل، مراوده، داد و ستد مداوم با دنیا است. با توجه به این نکات در این پژوهش تلاش شده است که چگونگی دستیابی به آینده مطلوب دانشگاه در سایه روند بین المللی شدن آموزش عالی مورد بررسی قرار گیرد. از حیث معرفت شناسی روش در این پژوهش تأکید بر بکارگیری روشهای کیفی قرار گرفت. روش اصلی مورد استفاده در این مطالعه تحلیل لایه لایه علمی(cla) است اما به تناسب نیاز برای پاسخ به هریک از پرسشهای پژوهش از روشهای ترکیبی و چندگانه نیز بهره برداری شده است. واقعیتهای شکل دهنده به آینده دانشگاه در ایران در سایه بین المللی شدن آموزش عالی به صورت لایه لایه و در چهار بخش مورد بررسی قرار گرفت: شامل لایه عینی، لایه عوامل و نظام های اجتماعی، لایه گفتمان و پارادایم و لایه اسطوره ها و استعاره ها. با توجه به تجزیه و تحلیل داده های پژوهش آینده های بدیل دانشگاه مطابق روش سناریو مهمترین پیشرانهای شکل دهنده به آینده دانشگاه از حیث عدم قطعیت و میزان اهمیتی که دارند عبارتند از: بیگانه هراسی و اقتصاد رانتیه. مطابق این دو پیشران آینده های دانشگاه در طیفی از مطلوب تا نامطلوب دسته بندی شدند. دانشگاه آینده ساز، دانشگاه وابسته، دانشگاه افسانه ای و دانشگاه نفتی آینده های بدیل شناسایی شده هستند. در پایان مطابق مدل نظری پژوهش تجویزها و پیشنهادهای به منظور تحقق آینده مطلوب «دانشگاه آینده ساز» ارائه شد.