آثار اقتصاد سیاسی مبتنی بر نفت بر امنیت ملی ایران

در نظام بین الملل غیرمتمرکز و فاقد اقتدار مرکزی نخستین هدف، اولویت و ارجحیت کشورها، حفظ امنیت ملی و صیانت از خود است. ازگذشته تأمین امنیت ملی پایدار شامل سه نوع آمادگی بوده است :1-آمادگی نظامی 2-آمادگی سیاسی 3-آمادگی اقتصادی. اما باپایان جنگ سرد فاکتورهای اقتصادی امنیت ملی، اهمیت بیشتری یافته اند. دراین میان امنیت ملی کشورهای صادرکننده نفت تحت تأثیر وجود نفت و رونق و شکوفایی صنعت نفت در این کشورها قراردارد . امنیت دارای ابعاد پنج گانه نظامی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و زیست محیطی است.که دراین تحقیق بعد اقتصادی امنیت ملی در ایران مطمح نظر می باشد زیرا دستیابی به امنیت ملی در گرو بهبود وضعیت اقتصادی است و برآیند تمامی مولفه های امنیت ملی در امنیت اقتصادی متبلور است. رمز امنیت اقتصادی این است که امکانات اقتصادی یا توانایی مادی جزو ارزش های اساسی است که باید تعقیب و حمایت کرد . امنیت اقتصادی درایران وابسته به نفت است اگر این اقتصاد به شیوه ای از درآمدهای ارزی حاصل از نفت محروم شود، ادامه حیات برای آن سخت خواهد شد و در این شرایط دولت ایران با بحران جدی مواجه خواهد شد. افزایش درآمدهای نفتی در کوتاه مدت و بلند مدت موجب افزایش تولید ناخالص داخلی ، افزایش حجم پول ، افزایش سطح عمومی قیمت های داخلی ، کاهش در صادرات حقیقی غیر نفتی و افزایش واردات حقیقی می شود .کاهش درآمد نفت نیز موجب مشکلات فراوانی از جمله کسری بودجه ،تورم و کاهش ارزش پول داخلی می گردد. شوک های تغیر درآمدهای نفتی همچنین تأثیرات منفی بر رشد بخش کشاورزی و صنعت ، افزایش قیمت مسکن ،کاهش رشد اقتصادی ، افزایش تورم در جامعه ، حاکمیت یک نوع نااطمینانی اقتصادی ، نرخ ناچیز اشتغال و کاهش رفاه خانوار های ایرانی گردیده است .در مجموع نتایج به دست آمده از تحلیل های مربوط به انرژی نفت این نگرانی را ایجاد می کند که نفت و مسایل مربوط به آن باعث تضعیف امنیت اقتصادی در ایران شده است .کوچک ترین نوسان در درآمدهای نفتی اثرات جبران ناپذیر و مهمی بر اقتصاد ایران خواهد داشت و با تحریم های نفتی صورت گرفته دراقتصاد ایران، شاهد افزایش سطوح بی اعتمادی و فرار سرمایه گذاران بوده ایم. ازآنجاکه قدرت مادی دولت در ایران به میزان قابل توجهی متکی به نفت است این پژوهش در نظر دارد به این سوال پاسخ دهد که نوسانات قیمت نفت و درآمدهای حاصل از آن چه تأثیری بر امنیت ملّی ایران بر جای می گذارد؟