محیط رسوبی و چینه نگاری سکانسی سازند آیتامیر در شمال آق دربند

سازند آیتامیر (آلبین-سنومانین) یکی از واحدهای چینه سنگی حوضه رسوبی کپه داغ است. این سازند از ماسه سنگ، سیلتستون، شیل و چند افق¬ کربناته تشکیل یافته و در تمام برش¬ها به دو واحد زیرین و بالایی تقسیم شده است. در این پژوهش برش¬های باغک و شوریجه (در شرق حوضه رسوبی کپه داغ و شمال آق دربند) به ترتیب شامل ??0 و ??? متر ضخامت اندازه¬گیری و نمونه برداری شده است. بر اساس مطالعات پتروگرافی، ماسه سنگ¬ها از کوارتز (بیشتر منوکریستالین و کمتر پلی کریستالین)، فلدسپات (اورتوکلاز، میکروکلین و پلاژیوکلاز)، خرده سنگ (بیشتر از نوع چرت و به ندرت آذرین)، میکا (بیوتیت و مسکویت)، کانی¬های سنگین (زیرکان و تورمالین و اکسید آهن)، گلاکونی و در برخی از نمونه¬ها از خرده¬های فسیلی تشکیل شده و توسط سیمان کلسیتی و گاهی اکسید آهن به یکدیگر متصل شده¬اند. از نظر اختصاصات بافتی ریز تا متوسط دانه، دانه¬ها بی¬شکل تا نیمه¬شکل¬دار، دارای جورشدگی ضعیف تا متوسط و نیمه زاویه¬دار تا نیمه گردشده¬اند. سنگ¬ آهک¬ها از انواع خرده¬های فسیلی دوکفه¬ای، براکیوپود، گاستروپود، بریوزوئر، اکینوئید، آمونیت، جلبک قرمز و فرامینیفر همراه با دانه¬های آواری کوارتز و گلاکونی تشکیل شده¬اند که توسط سیمان کلسیتی و در بعضی نقاط اکسید آهن به یکدیگر متصل شده¬اند و دارای جورشدگی ضعیف هستند. رخساره¬های سنگی شناسایی شده در صحرا شامل رخساره¬های سیلیسی آواری و کربناته است. رخساره¬های سیلیسی آواری شامل رخساره¬های ماسه سنگی (sm، st، sp و sh) و رخساره¬های گل سنگی (fm و fh) است. همچنین رخساره¬های کربناته شامل (c1، c2 و c3) می¬باشد. پتروفاسیس¬ها و میکروفاسیس¬های شناسایی شده شامل پتروفاسیس¬های ماسه سنگی (a1: ساب لیتارنایت تا ساب آرکوز فاقد فسیل، a2: ساب لیتارنایت تا ساب آرکوز دارای فسیل و a3: ساب لیتارنایت تا ساب آرکوز سیلتی)، پتروفاسیس¬های گل سنگی (b1: سیلتستون ¬و b2: شیل¬) و میکروفاسیس¬های (c1: رودستون¬ ماسه¬ای بیوکلستی حاوی گلاکونی¬ و طبقه¬بندی مورب، c2: رودستون ماسه¬ای بیوکلستی حاوی گلاکونی و c3: فلوتستون¬ ماسه¬ای بیوکلستی حاوی آمونیت و گلاکونی) است. این رخساره¬ها بر اساس شواهد موجود در ? محیط لاگون، سد، حاشیه ساحل و دریای باز نهشته شده¬اند. بر اساس نوع و تغییرات عمودی و جانبی رخساره¬ها، چینه نگاری سکانسی این سازند در ناحیه مورد مطالعه تفسیر شده است. آنالیز چینه نگاری سکانسی منجر به شناسایی ? سکانس رسوبی در هر دو برش مورد مطالعه شده است. تمامی مرزهای سکانسی به استثنای مرز سازند آیتامیر با سازند آبدراز که ناپیوسته (sb1) است، به صورت تدریجی و پیوسته (sb2) است. بررسی تغییرات سطح آب دریا در ناحیه مورد مطالعه با منحنی جهانی نشان-دهنده تفاوت¬هایی است که احتمالا به دلیل نرخ تامین رسوب متفاوت، توپوگرافی و فعالیت¬های تکتونیکی است. فرایندهای دیاژنزی تاثیرگذار درماسه سنگ¬ها و سنگ آهک¬های این دو برش شامل فشردگی فیزیکی و شیمیایی، سیمانی شدن، انحلال، جانشینی، دگرسانی، شکستگی و پرشدگی، پیریتی شدن، آشفتگی زیستی، گلاکونیتی شدن، میکریتی شدن و نئومورفیسم است. کانی گلاکونی در این سازند به دو صورت برجا و نیمه برجا قابل مشاهده است. از نظر اختصاصات بافتی در ناحیه مورد مطالعه، گلاکونی¬ها دارای جورشدگی متوسط و نیمه گردشده تا خوب گردشده¬اند. از نظر درجه بلوغ از نارس تا بسیار رسیده در تغییرند. انواع برجای آن در دانه¬های مختلف نظیر کوارتز، فلدسپات، خرده سنگ چرتی، میکا، خرده¬های اسکلتی و سیمان کربناته جانشین شده است.