شبیه سازی تأثیر کمی انتقال آب سد دوستی بر آبخوان محدوده شهر مشهد با استفاده از کد modflow

چکیده حوضه آبریز دشت مشهد با گستره ای بالغ بر 9909 کیلومترمربع دارای کشیدگی به طول 150 کیلومتر است و در غرب حوضه قره قوم قرار دارد. شهر مشهد با وسعتی در حدود 320 کیلومتر مربع و ارتفاع متوسط 985 متر از سطح دریا در ناحیه جنوب شرقی این دشت و بین عرض های جغرافیایی 12°36 تا 25°36 شمالی و طول های جغرافیایی 25°59 تا 45°59 شرقی واقع شده است. محدوده مطالعاتی مشهد به لحاظ جایگاه زمین شناسی در حد فاصل دو پهنه زمین شناسی کپه داغ و بینالود واقع شده است.افزایش جمعیت شهر مشهد طی سال های اخیر و افزایش تقاضا به منابع آبی اثرات زیست محیطی بسیاری را به دنبال داشته است. به نحوی که با انتقال و توزیع آب سد دوستی از سال 1387 به محدوده شهر مشهد و وجود بافت فرسوده و چاه های جذبی فراوان در برخی از مناطق شهر و همچنین ناقص بودن شبکه جمع آوری فاضلاب باعث افزایش سطح آب زیرزمینی در بسیاری از مناطق شهر شده است. نرم افزار gms (کد modflow2000) برای ایجاد سیستم جریان آب زیرزمینی تحت تنش-های مختلف برای دو سال (1390-1388) در شرایط ناپایدار به کار گرفته شد.پس از صحت سنجی مدل واسنجی شده برای شبیه سازی اجرا شد. نتایج برای سناریوهای مختلف از جمله پیش بینی وضعیت سطح آب در چهار سال آینده، کاهش سهم 20، 40 و 60 درصدی از آب ورودی سد دوستی و کاهش نفوذ 20، 40 و60 درصدی از آب توزیع شده در سطح شهر مشهد به کار گرفته شد. نتایج نشان می دهد در صورت ادامه روند فعلی، طی چهار سال آینده احتمال بالاآمدگی سطح آب زیرزمینی تا حدود 10 متر در بعضی از مناطق شهر وجود دارد. با اعمال کاهش سهم آب ورودی سد دوستی مشاهده گردید که سطح آب زیرزمینی مناطق غربی شهر بیشترین تاثیرپذیری را دارد. همچنین با فرض کاهش کل آب نفوذ یافته به آبخوان، سطح آب زیرزمینی در نیمه شرقی شهر بیشترین نوسانات را خواهد داشت.