چینه نگاری سکانسی سازند تیرگان در ناحیه بزنگان

سازند تیرگان به سن کرتاسه پایینی (بارمین-آپتین) یکی از سازندهای کربناته حوضه رسوبی کپه داغ است. این سازند به طور همشیب بر روی سازند سیلیسی آواری شوریجه و در زیر سازند آهکی- مارنی سرچشمه قرار دارد. این سازند در هر دو برش عمدتا از سنگ آهک های االیتی به همراه میان لایه هایی از شیل و مارن تشکیل شده است. علاوه بر آن در ابتدای برش آرتنج یک لایه ماسه سنگ نیز دیده شده است. به منظور مطالعه چینه نگاری سکانسی سازند تیرگان در دو برش آرتنج (40 متر) و قرقره (36 متر) در شرق مشهد اندازه گیری و نمونه برداری شده است. بر اساس مطالعات پتروگرافی 13 رخساره میکروسکوپی کربناته شامل 4 مجموعه رخساره ای a، b، c و d و دو رخساره آواری شناسایی شده است. این رسوبات در 4 زیر محیط پهنه جزرومدی، لاگون، پشته و دریای باز در یک پلاتفرم کربناته کم عمق از نوع رمپ نهشته شده اند. اائید یکی از دانه های غیر اسکلتی مهم در رخساره های سازند تیرگان است که شامل انواع مختلف اائیدهای سربروئید، تغییر شکل یافته، نامتقارن، شکسته شده، هلالی شکل، خاردار و سطحی است. بعلاوه اائیدهای شعاعی، متحدالمرکز، شعاعی- متحدالمرکز، مرکب، چند هسته ای و اائیدهایی با هسته های متنوع از آلوکم های موجود در محیط رسوبی همچون گاستروپود، بریوزوئر، خارپوست، اوربیتولین و خرده های آواری نظیر کوارتز نیز مشاهده شده اند. آنالیز چینه نگاری سکانسی منجر به شناسایی3 سکانس رسوبی رده سوم در برش های مورد مطالعه شده است. سکانس های رسوبی شناسایی شده در هر دو برش دارای دسته رخساره های tst و hst و مرزهای سکانس از نوع sb2 هستند. مقایسه منحنی تفسیری تغییرات سطح دریا در این توالی ها با منحنی های جهانی نشان دهنده انطباق نسبی این دو منحنی در زمان بارمین- آپتین است. اختلافات موجود ناشی از رویدادهای محلی است. فرآیندهای دیاژنتیکی مختلف از جمله میکریتی شدن، سیمانی شدن، فشردگی، انحلال، نئومورفیسم، دولومیتی شدن، سیلیسی شدن و تشکیل رگه های کلسیتی در چهار محیط دیاژنتیکی دریایی، متئوریک، تدفین و بالاآمدگی برروی رسوبات تاثیر گذار بوده اند. در نمونه های گرینستونی، انواع سیمان های حاشیه ای هم ضخامت، هم محور رورشدی، بلوکی، دروزی و موزاییک هم بعد در فضای بین آلوکم ها تشکیل شده اند. کلید واژه: سازند تیرگان، رخساره های کربناته، اائید، چینه نگاری سکانسی، فرآیندهای دیاژنزی