طراحی مدل مراقبتی توانبخشی برای بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)

مقدمه: مشکلات متعدد جسمی، روحی روانی، خانوادگی و اجتماعی بیماران بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) و آسیب اقتصادی خانواده ها و جامعه به علت در گیری جوانان در سن بالندگی و تولید کنندگی، نقش مراقبت توانبخشی در کمرنگ شدن این علائم و عوارض را با اهمیت می سازد. طراحی الگوی مراقبتی توانبخشی به بیماران و تیم مراقبت توانبخشی کمک می کند که در مسیر مطلوب توانبخشی حرکت نمایند. لذااین مطالعه با هدف طراحی مدل مراقبتی توانبخشی برای بیماران مبتلا به ام اس انجام گردیده است. روش: در مرحله اول بر اساس روش تحقیق کیفی گراندد تئوری، فرایند مراقبت توانبخشی بر اساس تجارب و تعاملات مشارکت کنندگان مورد بررسی قرار گرفت. روش اصلی جمع آوری داده ها مصاحبه بدون ساختار بود. نمونه گیری بصورت هدفمند شروع گردید و بتدریج بصورت نمونه گیری تئوریک براساس کدها و طبقات بدست آمده تا اشباع نظریه ادامه یافت. در این مطالعه با 40 مشارکت کننده که بیماران مبتلا به ام اس، خانواده های آنهاو سایر اعضاء درگیر در ارائه مراقبت توانبخشی بودند، اشباع حاصل گردید. تحلیل داده ها بر اساس تحلیل مقایسه ای مداوم اشتراس و کوربین (1998) انجام شد. در مرحله دوم طراحی مدل تجویزی با استفاده از روش ساخت نظریه واکر و اوانت (2008) صورت گرفت. یافته ها: تحلیل داده ها نشان داد که نگرانی اصلی بیماران و خانواده ها از دست دادن قدرت استقلال و تولید کنندگی بود و مشارکت کنندگان در مواجه با این نگرانی مراحل «درک تهدید بیماری» «سیر نزولی هستی فرد» «تلاش جهت سازگاری با بیماری» و «به فعل رساندن تواناییها با حداکثر استقلال» در جهت « بازگشت به زندگی مولد و مستقل» را طی می نمودند. در این مسیر وجود عوامل مهار کننده متعدد، اغلب منجر به ناکامی این فرایند در بازگشت بیماران به زندگی مولد ومستقل می گردید. در نهایت «مدل مراقبتی توانبخشی پیشبرد بالفعل سازی تواناییها در بیماران ام اس» بر اساس یافته های مطالعه گراندد تئوری و با استفاده از الگوهای مناسب و مرتبط، با روش سه مرحله ای واکر و اوانت طراحی گردید. نتیجه گیری: یافته ها نشان دادکه تلاش تمام افراد درگیر در فرایند مراقبت توانبخشی بیماران ام اس در جهت بالفعل سازی تواناییها می باشد ولی وجود عوامل بازدارنده متعدد در این مسیر اغلب با عث شکست در دستیابی به بر آیند مطلوب نهایی یعنی بازگشت به زندگی مولد و مستقل می گردد. در مدل مراقبتی توانبخشی پیشبرد بالفعل سازی تواناییها به راهبردهایی برای رفع موانع اشاره شده است، بنابراین بکارگیری این مدل می تواند به بهبود روند بالفعل سازی تواناییها و پیامد مطلوب مراقبت توانبخشی یعنی بازگشت به زندگی مولد و مستقل بیانجامد.