بررسی جریانات مالی و ابعاد اجتماعی طرح های آبخیزداری حوضه شهریستن پیرانشهر از دیدگاه آبخیزنشینان

تحلیل مناسب اجتماعی- اقتصادی پروژه های منابع طبیعی، زمینه توسعه اقتصادی هر کشوری را فراهم می کند. همچنین ارزیابی تأثیرات اجتماعی- اقتصادی مقدمه ای جهت گفتگوی مستمر بین ارگان های اجرایی و نظارتی از یک طرف و جامعه بهره بردار از طرف دیگر می باشد و دانش بومی را در زمینه فرهنگ منابع طبیعی و شناخت نیازها و احتیاجات افراد فقیر،کم درآمد و اقشار آسیب پذیر ارتقا می بخشد. هر ساله در کشور مبالغ قابل توجهی برای اجرای طرح های آبخیزداری هزینه می شود. از طرف دیگر در بین مدیران، کارشناسان و ساکنین حوضه های آبخیز دیدگاه های متفاوتی در خصوص نتایج و راندمان حاصل از فعالیت های آبخیزداری وجود دارد که ارزیابی اقتصادی و اجتماعی این فعالیت ها را به منظور توسعه هر چه بیشتر کشور ضروری می نماید. در این مطالعه به ارزیابی اثرات اقتصادی و اجتماعی از دیدگاه آبخیزنشینان و نیز تحلیل جریانات مالی طرح های آبخیزداری حوضه شهریستن در شهرستان پیرانشهر پرداخته شد. ارزیابی اثرات اقتصادی و اجتماعی از دیدگاه آبخیزنشینان در قالب 5 پرسش نامه با عناوین 1- بررسی اثرات اقتصادی2- بررسی اثرات اجتماعی 3- بررسی موارد و عناوین نارضایتی 4- بررسی مشکلات و تنگناها، و 5- ارائه راهکارهای مناسب، انجام گرفت. اعتبار محتوای پرسشنامه ها بر اساس نظرات فنی و تجربیات کارشناسان مورد تأیید قرار گرفت. محاسبات انجام شده در خصوص پایایی پرسشنامه های تکمیل شده نیز بیان گر آن بود که تمام پرسش نامه های طراحی شده از ضریب آلفای کرونباخ بالایی برخوردار بوده، بنابراین دارای پایایی مناسبی هستند. در تجزیه و تحلیل پاسخ های آبخیزنشینان، مشاهده گردید متغیر افزایش تعداد دام با میانگین وزنی 487/3 مهم ترین اثر اقتصادی، متغیر اصلاح الگوی کشت به نفع گیاهان علوفه ای با میانگین وزنی 012/3 مهم ترین اثر اجتماعی، متغیر عدم همکاری دولت در خصوص کاهش دام مازاد با میانگین وزنی 512/3 مهم ترین عامل نارضایتی، متغیر افزایش جمعیت دامی با میانگین وزنی 612/3 مهم ترین مشکلات و تنگناها و متغیر دادن سوخت کافی و ایجاد فعالیت های شغلی جدید با میانگین وزنی 812/3 مشترکاً مناسب ترین راهکار ارائه شده جهت بهبود اثرات اجرای این طرح ها است. همچنین تحلیل جریانات مالی پروژه های آبخیزداری انجام شده، بر اساس معیارهای سود به زیان(b/c ) و ارزش حال خالص ( n.p.v ) نشان داد پروژه کپه کاری باb/c برابر 57/1دارای بیش ترین توجیه مالی و پروژه احداث آبشخور باb/c برابر 01/1دارای کمترین توجیه مالی بوده است.