بررسی صوت شناختی واکه های کردی کرمانشاهی

در این پژوهش هدف تعیین مقدار پارامترهای صوت شناختی همچون فرکانس سازه ها، فرکانس پایه، شدت و دیرش واکه های (ساده و مرکب) و نرخ تغییرات واکه های مرکب گویش کردی کرمانشاهی است. ویژگی های صوت شناختی واکه‎های ساده گویش کردی کرمانشاهی بر اساس 20 گویشور زن و مرد که در کل 5260 نمونه ی آوایی حاوی واکه های /i, e, a, ?, o, u, y, ?i, au, ei, ?u/ را در بافت کلمه و جمله تولید کرده اند، مورد مطالعه قرار گرفته است. هر کلمه سه بار توسط شرکت کننده ها تکرار شد. نمونه ها در بافت /hvc/، /bvc/، /gvc/ و /dvc/ در اتاق آکوستیک توسط شرکت کننده ها تولید شد. واکه های مرکب نیز در هجاهای باز و بسته یک بار توسط گویشورها تولید و ضبط شدند. نمونه های آوایی توسط برنامه praat مورد تحلیل قرار گرفت و نتایج آن توسط نرم افزار آماری spss تحلیل شد. نتایج این پژوهش در دو بخش آمار توصیفی و تحلیلی گزارش شد. این نتایج حاکی از آن است که فرکانس پایه واکه های ساده در بافت کلمه نسبت به فرکانس پایه در بافت جمله بیش تر است، فرکانس پایه در زنان بیش تر از مردان است. با توجه به مقدار به دست آمده از فرکانس سازه ی اول واکه های /y/ و /a/ به ترتیب بازترین و بسته ترین واکه اند. واکه های /i/ و /y/ بیش ترین فرکانس سازه ی دوم را در هر چهار بافت نشان دادند. فرکانس سازه های اول و دوم در گویشوران مرد پایین تر از گویشوران زن است. کم ترین میزان فرکانس سازه ی سوم در واکه ی /y/ در بافت کلمه گویشوران مرد و بیش ترین میزان واکه /i/ در بافت کلمه گویشوران زن مشاهده شده است. دیرش واکه ها در بافت کلمه طولانی تر از بافت جمله بوده است. در بررسی واکه های مرکب در کل واکه ی ɑi/، در آغازه و پایانه ی بافت جمله در گویشوران زن بیش ترین میزان فرکانس پایه را به خود اختصاص داده است و واکه ی /ei/ کم ترین میزان فرکانس سازه ی اول (آغازه و پایانه ) در بین واکه های مرکب گویش کردی کرمانشاهی داشته است. بیش ترین فرکانس سازه ی دوم در آغازه و پایانه، به بافت کلمه گویشوران زن در واکه /ei/ اختصاص یافته است. کم ترین مقدار فرکانس سازه ی دوم پایانه نیز مربوط به واکه /au/ در بافت کلمه گویشوران مرد است. واکه های مرکب بسته شده با فرکانس سازه ی اول (آغازه) بالا شروع و به فرکانس سازه ی اول (پایانه) پایین ختم می شوند. فرکانس سازه ی سوم واکه ی ɑu/ بافت کلمه گویشوران زن و واکه ی /au/ بافت کلمه گویشوران مرد به ترتیب بیش ترین و کم ترین میزان را دارند. در بررسی نرخ تغییرات فرکانس سازه ی اول واکه ی /au/ بیش ترین حرکت سازه ای و در واکه های /ɑu/ و /ɑi/ کم ترین حرکت سازه ای را دیده شده است. در فرکانس سازه ی دوم نیز، واکه های ɑi/ و ɑu/ به ترتیب بیش ترین و کم ترین نرخ تغییرات را داراست. واکه ی /ei/ بیش ترین و واکه ی /au/ کم ترین میزان نرخ تغییرات فرکانس سازه ی سوم را به خود اختصاص داده است. میزان نرخ تغییرات در بافت جمله نسبت به بافت کلمه بیش تر است. دیرش واکه های مرکب در بافت کلمه بیش تر از بافت جمله است. واکه های تولید شده در هجای باز کشیده تر از واکه های تولید شده در هجای بسته اند علاوه براین دیرش واکه در گویشوران مرد طولانی تر از گویشوران زن است. شدت واکه های مرکب از آغازه به پایانه کاهش یافته است.