وضعیت حقوقی طفل متولد از رحم جایگزین در حقوق ایران، آمریکا و انگلیس

ازجمله روش های درمان ناباروری استفاده از رحم جایگزین است. در این روش، به وسیله لقاح آزمایشگاهی، از تخمک و اسپرم زن و شوهر، جنین تشکیل و به رحم مادر جایگزین منتقل می شود. در زمینه تحقیق موردنظر، تنها پرسش قابل طرح به "مادر" باز می گردد. از آنجا که طفل با دو زن، یکی صاحب تخمک و دیگری صاحب رحم که جنین را پرورش می دهد، رابطه تکوینی دارد. لذا این سوال مطرح می شود که طفل منسوب به کدام یک از دو زن است، صاحب رحم یا صاحب تخمک؟ وضع حقوقی ناشی از استفاده از حالت مادر جانشین و حقوق و تکالیف طرفین در رابطه با بچه و وضعیت حقوقی طفل به دنیا آمده در اثر بهره گیری از این روش از مباحث مهمی است که در سیستم های حقوقی آمریکا و انگلیس مورد اشاره قرار گرفته و سپس این مباحث در حقوق ایران که در مسائل ناشی از خانواده و نسب به شدت از حقوق اسلام متاثر می باشد، تحلیل شده است. هدف از این تحقیق این است تا با مقایسه قوانین کشورهای انگلیس، آمریکا و ایران در این زمینه دریابیم هر کشور در رویارویی با این مسئله جدید در حوزه پزشکی که تبعات حقوقی متعددی به همراه دارد، در زمینه سوالات مطرح شده تا چه اندازه همگرا و قابلیت انطباق دارند. بررسی های انجام شده امکان نزدیک نمودن مباحث گوناگون جهت ارائه راه حل برای مسائل برآمده ناشی از بکارگیری این روش را مهیا می سازد. مثلا در حقوق انگلستان، مادر جانشین "مادر قانونی" است و در ایالات متحده قانون یکنواختی وجود ندارد و قوانین هر ایالت خواست خود می باشد. برای مثال در قانون کالیفرنیا "مادر ژنتیکی" و برابر قانون ویرجینیا "مادر جانشین" مادر قانونی بچه می باشند. در ایران پس از بررسی نظریه های متفاوت، زن صاحب تخمک مادر اصلی و قانونی طفل مورد پذیرش قرار گرفته است. روش تحقیق در این نوشتار مبتنی بر روش کتابخانه ای و تحلیل محتوای ادله مربوط در زمینه فقه و حقوق می باشد.