اثر کوددهی نیتروژن و گوگرد در کلزا بر توانائی های زیستی شته خردل lipaphis erysimi (kaltenbach,1843) (hom.: aphididae)

شته¬ خردل kalt.)) lipaphis erysimi یکی از آفات مهم گیاه کلزا brassica napus l. است. تغییر کیفیت گیاه میزبان در نتیجه کوددهی می¬تواند بر توانایی¬های زیستی و انبوهی جمعیت حشرات گیاه-خوار تأثیر گذار باشد. این تحقیق به منظور بررسی اثر برهم¬کنش سطوح مختلف کوددهی نیتروژن (صفر، 150 و 225 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) و گوگرد (صفر و 40 کیلوگرم گوگرد در هکتار) بر شاخص¬های رشدی و فیزیولوژیک کلزا و ویژگی های زیستی شته خردل در شرایط گلخانه¬ای انجام شد. میزان نیتروژن و کربن، نرخ فتوسنتز، نسبت اندام¬¬های هوایی به ریشه، وزن هزار دانه و درصد روغن و ... گیاهان در تیمارهای مختلف کوددهی اندازه¬گیری شد. توانایی های زیستی شته روی گیاهان کوددهی شده در تیمارهای مختلف کودی شامل آماره های جدول زیست باروری و نرخ رشد نسبی برآورد گردید. نتایج نشان داد که افزایش کوددهی نیتروژن همراه با کوددهی گوگرد تأثیر مثبت بر ویژگی های فیزیولوژیک و رشدی گیاه نظیر درصد نیتروژن گیاه و زیست توده، و عملکرد (وزن هزار دانه و درصد روغن دانه) کلزا داشت. اثر متقابل بین سطوح کوددهی نیتروژن و گوگرد بر آماره های جدول زیست باروری شته خردل به استثنای مدت زمان دوبرابر شدن جمعیت معنی¬دار نبود. اما کوددهی نیتروژن به تنهایی سبب افزایش توانایی¬های زیستی شته خردل شد و بیش¬ترین میزان نرخ ذاتی افزایش جمعیت شته، نرخ باروری و طول عمر شته¬های بالغ در بالاترین سطح کوددهی نیتروژن به دست آمد. کوددهی گوگرد نیز باعث کاهش توانایی¬های زیستی شته خردل شد. هم¬چنین، اثر کوددهی نیتروژن بر وزن شته¬های بالغ و نرخ رشد نسبی شته خردل گرچه افزایشی بود، ولی تأثیر کوددهی گوگرد در ارتباط با صفات ذکر شده منفی برآورد گردید. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق، می¬توان کاربرد نسبت مناسب کوددهی نیتروژن و گوگرد را برای افزایش کمی و کیفی محصول و به عنوان ابزاری در برنامه¬های مدیریت شته خردل مد نظر قرار داد و با در نظر داشتن این نکته که تحقیق حاضر در شرایط گلخانه انجام گردید، توصیه می¬شود که نتایج حاضر در شرایط مزرعه¬¬ای نیز آزمون شود.