بررسی نمودهای فرهنگی اجتماعی در آثار شاخص زویا پیرزاد و غزاله علیزاده

جامعه شناسی ادبیات یکی از نوین ترین روش هایی است که به بررسی آثار ادبی با استفاده از مبانی و اصول دو رشته ی جامعه شناسی و ادبیات می پردازد. گرچه این روش روشنگر ابعادی از جامعه شناسی ادبی است و واقعیت ها و نمودهای اجتماعی، اقتصادی و... را انعکاس می دهد، پیشینه ی زیادی در ایران ندارد. با توجه به این نکته که ادبیات و بویژه ادبیات داستانی، مانند هر پدیده فرهنگی دیگر، ساختار بنیادین جامعه را به تصویر می کشد، در این پژوهش به بررسی نمودهای فرهنگی و اجتماعی موجود در آثار دو تن از نویسندگان زن معاصر ایرانی پرداخته می شود و نگارنده فصلی را به جامعه شناسی ادبیات اختصاص داده و توضیحاتی هم درباره ی فرهنگ و ادبیات داستانی آورده و پس از آن در فصلی جداگانه به مسائل اجتماعی و فرهنگی در دو اثر از زویا پیرزاد پرداخته و فصلی را به بررسی نمودهای فرهنگی اجتماعی در دو اثر شاخص غزاله علیزاده اختصاص داده است. نمودهایی چون آداب و رسوم رایج در میان مردم، نحوه زیست و کیفیت زندگی مردم، گرایش افراد جامعه به اعتقادات عامیانه، خرافات و باورهای خرافی، سیمای مرد و زن در جامعه، فرهنگ، شغل و چگونگی ارتزاق مردم، فقر و محرومیت طبقات فرودست، ارزش های اجتماعی، فسادها و کجروی های اجتماعی و موجبات رواج این مسائل در جامعه و بسیاری دیگر از مسائل فرهنگی و اجتماعی که در آثار این دو نویسنده انعکاس یافته است. برای انجام این پژوهش ابتدا منابع و مآخذ مربوط به دو نویسنده و رمان های شاخص آن ها و مسائل اجتماعی و فرهنگی مورد بحث، گردآوری شده و سپس به مطالعه و یادداشت برداری از آن ها و در نهایت تحلیل یافته ها پرداخته شد. نویسندگان این آثار و با پرده برداشتن از واقعیات موجود در جامعه تصویری روشن از جامعه ی ایرانی در آثار خود ارائه کرده اند و به این ترتیب آثارشان هم چون آینه ای است که اوضاع و احوال زمانه را درخود منعکس کرده است.