نقش موسیلاژ در ویژگی های جوانه زنی بذر چهارده گونه گیاه دارویی

موسیلاژها به عنوان بخشی از پوسته دانه، ماکرو مولکول های پلی ساکاریدی کم و بیش محلول در آب هستند که علاوه بر نقش دارویی و صنعتی از دیدگاه اکولوژیکی و زراعی نقش مهمی را در نگهداری از زنده مانی و جوانه زنی بذور ایفا می کنند و نیز منبع ذخیره آب و حفاظت از دانه ها می باشند. به منظور بررسی نقش موسیلاژ در ویژگی های جوانه زنی گیاهان دارویی، آزمون جوانه زنی استاندارد روی بذور 14 گونه گیاه دارویی از خانواده های نعناع (lamiaceae)، شب بو (brassicaceae)، نخود (fabaceae)، کتان (linaceae) و بارهنگ (plantaginaceae) در آزمایشگاه تحقیقات بذر دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1391 انجام شد. برای بذور با درصد جوانه زنی کمتر از 80 درصد تیمارهای شکستن خواب از جمله پیش سرمادهی، خراش دهی مکانیکی، محلول نیترات پتاسیم و اسیدجیبرلیک بر روی بذور موسیلاژدار و بذوری که موسیلاژ آنها حذف شده بود اعمال شد. به منظور بررسی نقش موسیلاژ در تأمین رطوبت بذر تحت شرایط تنش خشکی، تیمارهای تنش خشکی در 4 سطح 0/1- تا 0/4- مگاپاسکال بر روی گونه های مورد آزمایش اعمال شد. نتایج نشان داد جداسازی موسیلاژ منجر به بهبود جوانه زنی در گونه های با درصد جوانه زنی پایین گردید و تیمارهای شکستن خواب به ویژه اسیدجیبرلیک در شکست خواب این گونه ها موثر بود. اعمال تیمارهای تنش خشکی نیز نشان داد سطوح تنش خشکی اثر معنی داری بر درصد جوانه زنی گونه های فوق داشت (p≤0/01). گونه های مورد بررسی بر اساس میزان مقاومت به خشکی در مرحله جوانه زنی به سه گروه مقاوم، نیمه مقاوم و حساس تقسیم بندی شدند. موسیلاژ بر کاهش اثر تنش خشکی در اکثر گونه های مورد بررسی اثر مثبت داشت که می تواند مزایای اکولوژیکی زیادی در شرایط تنش خشکی در حفظ جوانه زنی گیاهان دارویی داشته باشد.