تاثیر آزادسازی قیمت حامل های انرژی بر بهره وری مصرف آن در سامانه های مختلف آبیاری دشت قزوین

بخش کشاورزی به عنوان بخش پایه و استراتژیک اقتصاد، تامین کننده غذا و مواد اولیه برای سایر بخش ها است و در صورت ایفای نقش موثر این بخش، زمینه فعالیت و پیشرفت سایر بخش ها فراهم شده و کشور به سوی توسعه سوق می یابد. سیاست تأمین و توزیع نهاده های کشاورزی از نخستین سیاست های حمایتی دولت در بخش کشاورزی است. یکی از نهاده های مهم در تولید محصولات کشاورزی انرژی است که میزان تولید، متأثر از افزایش قیمت این نهاده است به طوری که افزایش قیمت انرژی، منجر به افزایش هزینه های تولید شده که در نهایت کاهش تولید در بخش کشاورزی را به دنبال خواهد داشت. با توجه به این که سامانه های آبیاری تحت فشار، اغلب نیازمند مصرف انرژی برای تأمین فشار لازم برای پمپاژ ثانویه ی آب هستند، بحث تامین انرژی برای و به تبع آن هزینه های مصرف انرژی در این سامانه ها اهمیت زیادی دارد. با توجه به اهمیت این موضوع لازم است تاثیر آزاد سازی قیمت حامل های انرژی را بر شاخص های بهره وری در سامانه های مختلف اندازه گیری نمود تا از این طریق بتوان به اهداف بلند مدت در حفظ منابع آب و انرژی و هم چنین افزایش امنیت غذایی دست یافت، لذا در این مطالعه با ارایه ی یک الگو ی شبیه سازی و کاربرد ره یافت برنامه ریزی ریاضی مثبت (pmp)، طی 5 سناریو، تاثیر آزاد سازی قیمت برق بر بهره وری مصرف آن، در دو سیستم آبیاری تحت فشار در زیر بخش زراعت دشت قزوین بررسی شد. اطلاعات آماری مورد نیاز از 103 بهره بردار منطقه، در سال زراعی 91-1390 که به صورت نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده بودند، جمع آوری گردید. نتایج اعمال سیاست آزاد سازی قیمت برق بر الگوی کشت نشان داد که با اعمال سیاست مذکور، سطح زیر کشت محصولات با نیاز آبی پایین، در هر دو سیستم آبیاری افزایش می یابد در حالی که میزان افزایش در سیستم بارانی از نوع سنترپیوت بیشتر است. همچنین نتایج بررسی شاخص بهره وری برق نشان داد که اعمال سیاست آزاد سازی قیمت برق باعث کاهش بهره وری برق خواهد شد، با این تفاوت که در سیستم بارانی از نوع کلاسیک با آبپاش متحرک درصد کاهش بهره وری بیشتر از سیستم بارانی از نوع سنترپیوت است. از آنجایی که مقدار شاخص های بهره وری در سیستم بارانی از نوع سنترپیوت بیشتر از سیستم بارانی از نوع کلاسیک با آبپاش متحرک است، بنابراین به منظور افزایش بهره وری برق در منطقه، اعطای تسهیلات لازم در جهت تجهیز مزارع به شیوه های نوین آبیاری با راندمان بالا در مصرف آب پیشنهاد می گردد.