بررسی تاثیر عوامل رقیب در قلب نحوی کوتاه فارسی

یکی از مباحث مطرح در زبان شناسی فرایند قلب نحوی است. فرایندی که سازه های جمله را بی آن که تغییری در معنای کلی جمله ایجاد کند، آزادانه جابه جا می کند. در این پژوهش به بررسی این فرایند و رابطه آن با عواملی چون وزن دستوری، معرفگی، جانداری و ساخت اطلاعی پرداخته ایم. در طی این بررسی نوع خاصی از این فرایند در فارسی که سازه های پیش از فعل را به جایگاهی پس از فعل حرکت می دهد، یعنی پسایندسازی را نیز بررسی کرده ایم. قلب نحوی ویژگی زبان گفتاری است. به همین خاطر برای بررسی میزان رخداد این فرایند و تعامل آن با عوامل مذکور، پیکره ای گفتاری بالغ بر 1900 جمله گرد آورده ایم. در این پژوهش درمی یابیم که عوامل فوق به استثنای عامل جانداری، در مقلوب شدن جملات فارسی موثرند. یعنی هر چه سازه موردنظر معرفه تر، سنگین تر و به لحاظ اطلاعی نوتر باشد، احتمال مقلوب شدنش بیشتر است. علاوه بر این درصددیم از نقش پیش بینی کنندگی عوامل فوق در این خصوص مطلع شویم. بدین منظور از مدل آماری رگرسیون لجستیک استفاده کردیم. این مدل تحلیلی به ما نشان داد که سه متغیر مستقل مذکور می توانند نقش پیش بینی کنندگی برای مقلوب شدن جملات فارسی داشته باشند و از بین آن ها به ترتیب متغیر ساخت اطلاعی، معرفگی و پس از آن وزن، نقش پیش بینی کنندگی بیشتری در خصوص متغیر وابسته مقلوب شدگی دارند.