بررسی بیولوژی و رفتار کاوشگری زنبور پارازیتوئید aphidius matricariae haliday (hym.:aphidiidaeروی شته معمولی گندمschizaphis graminum rondani (hem.: aphididae)

در این تحقیق پارامترهای جدول زندگی و واکنش تابعی زنبور پارازیتوئید aphidius matricariae haliday (hym.: aphidiidae) روی پوره های سن سوم شته معمولی گندم schizaphis graminum rondani (hem.: aphididae) روی رقم الوند در سه دمای 20، 25 و 30 درجه سلسیوس در شرایط آزمایشگاهی رطوبت نسبی 10±70% و دوره نوری 16:8 (روشنایی:تاریکی) مورد بررسی قرار گرفت. برای محاسبه پارامترهای جدول زندگی از نرم افزار sas و روش جک نایف استفاده شد. نتایج حاصل از انجام این آزمایش نشان داد که بیشترین میانگین طول دوره نابالغ زنبور پارازیتوئید مربوط به جنس نر دمای 30 درجه سلسیوس و کمترین مقدار آن مربوط به جنس ماده دمای 25 درجه سلسیوس بود و بین مقادیر در دمای 20 و 25 درجه سلسیوس اختلاف معنی دار وجود نداشت. بیشترین میانگین طول عمر مربوط به جنس ماده دمای 25 درجه سلسیوس و کمترین آن مربوط به جنس نر دمای 30 درجه سلسیوس بدست آمد. بیشترین تعداد مومی های تولید شده در دمای 20 درجه سلسیوس بود و میانگین تعداد مومی های تولید شده در دمای 30 درجه سلسیوس با دو دمای دیگر اختلاف معنی دار نشان داد. حداکثر مقدار نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) و نرخ متناهی افزایش جمعیت (?) در دمای 20 و 25 درجه سلسیوس بدست آمد اما مقادیر این پارامترها در دمای 30 درجه سلسیوس با دو دمای مذکور اختلاف معنی دار داشت. بیشترین میزان نرخ خالص تولید مثل (r0) در دمای 20 درجه سلسیوس و کمترین آن در دمای 30 درجه سلسیوس محاسبه شد. طول دوره یک نسل (t) و مدت زمان لازم برای دو برابر شدن جمعیت (dt) در دمای 20 و 25 درجه سلسیوس اختلاف معنی دار نشان نداد اما با دمای 30 درجه سلسیوس اختلاف معنی دار داشت. نتایج رگرسیون لجستیک نشان داد که واکنش زنبور a. matricariae به تراکم های مختلف شته sch. graminum در هر سه دما از نوع ii است. برای تخمین پارامترهای قدرت جستجو و زمان دستیابی از معادله راجرز استفاده شد. بیشترین مقدار قدرت جستجو و کمترین زمان دستیابی در دمای 20 درجه سلسیوس بدست آمد که نشان دهنده کارایی بیشتر زنبور a. matricariae در این دما می باشد. واکنش های رفتاری پارازیتوئیدها به عوامل غیرزنده ی محیطی مانند دما، رطوبت و نور مرتبط میباشد. دما یکی از مهمترین فاکتورهای محیطی است که رشد و نمو پارازیتوئید a. matricariae را تحت تاثیر قرار می دهد. اطلاع از تاثیر دما بر نرخ رشد و واکنش تابعی این زنبور می تواند کمک موثری در استفاده از آن در برنامه های کنترل بیولوژیک داشته باشد.