بررسی اثر حضور متمرکز دام برتنوع زیستی پوشش علفی و خصوصیات خاک در جنگل (مطالعه موردی: جنگل افرابن- بندپی شرقی بابل)

این تحقیق به منظور بررسی تأثیر حضور دام بر تنوع پوشش گونه های علفی و برخی از خصوصیات فیزیکی، شیمیایی، زیست شناختی خاک در بخشی از چشم اندازهای جنگل های بندپی شرقی بابل در سری 18 افرابن انجام شد. برای انجام این تحقیق پس از جنگل گردشی، عرصه های با حضور متمرکز و نیمه متمرکز دام مشخص شد. جهت بررسی متغیرهای خاک، شبکه ای به ابعاد 50 ×50 متر به صورت تصادفی- سیستماتیک و قطعه نمونه ای به ابعاد 10 ×10 متر جهت اندازه گیری پوشش علفی کف جنگل در هر منطقه مورد مطالعه پیاده شدند. در مجموع 139 قطعه نمونه برداشت شد. سپس برای تعیین مشخصات فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک، به نمونه برداری از خاک از عمق (10-0) سانتی متری اقدام شد. نتایج نشان داد که بین میزان رطوبت نسبی و چگالی ظاهری خاک در مناطق مورد مطالعه اختلاف معنی داری (0/50p<) وجود دارد. غیر از ازت کل، میزان کربن آلی، ph، آهک، نسبت کربن به نیتروژن، پتاسیم و فسفر در منطقه جنگلی با حضور متمرکز دام دارای مقادیر بیش تری از منطقه جنگلی با حضور نیمه متمرکز دام می باشد. نتایج بررسی شاخص زیستی خاک نشان داد که معدنی شدن خالص ازت، تولید خالص آمونیوم و نیترات در هر دو منطقه جنگلی رخ داده است در صورتی که تنها مقدار نیترات (نیتریفیکیشن) در منطقه جنگلی با حضور متمرکز دام بیشتر از منطقه جنگلی با حضور نیمه متمرکز دام بوده است. شاخص غنای منهینیک و مارگالف در منطقه جنگلی با حضور نیمه متمرکز دام بیشتر از منطقه جنگلی با حضور متمرکز دام می باشد. همچنین شاخص های یکنواختی هیل دو و هیل یک نتیجه ای عکس نتیجه غنای گونه ای را نشان دادند. بررسی های زمین آماری متغیرهای خاک و شاخص های تنوع زیستی نشان داد که بررسی وضعیت تغییرات اسیدیته، نیتروژن و چگالی-ظاهری خاک در منطقه جنگلی با حضور متمرکز دام، و چگالی ظاهری و نیتروژن خاک، در منطقه جنگلی با حضور نیمه متمرکز دام در جهات مختلف همسان است و می توان از شبکه مربعی برای مطالعه آن ها استفاده نمود. آنالیز واریوگرافی ثابت نمود که هر پنج متغیر خاک دارای ساختار مکانی می باشند که برای اسیدیته و نیتروژن در منطقه جنگلی با حضور متمرکز دام و نیتروژن در منطقه جنگلی با حضور نیمه متمرکز دام و چگالی ظاهری در هر دو منطقه مورد مطالعه، با توجه به نسبت سقف به اثر قطعه ای به ترتیب ساختار قوی و متوسط به دست آمد. همه ی پنج متغیر از مدل نمایی تبعیت می کنند. به منظور تعیین دقت تخمین های انجام شده از میانگین مطلق خطا و انحراف معیار خطا استفاده شد که نتایج حاکی از دقت بالای مقادیر تخمین این پنج متغیر خاک بود. از شش متغیر مورد بررسی تنوع زیستی در مناطق مورد بررسی، متغیر یکنواختی از مدل کروی تبعیت کرده و دارای ساختار مکانی متوسط می باشد و سایر متغیرها از مدل خطی تبعیت کرده و دارای ساختار مکانی ضعیف می باشند. درحالیکه در منطقه با حضور نیمه متمرکز دام متغیرهای غنای مارگالف و یکنواختی (هیل یک) ساختار مکانی قوی را نشان می دهند. طبق یافته های این تحقیق حضور متمرکز دام باعث به وجود آمدن وضعیت نامطلوب در خصوصیات خاک نسبت به منطقه با حضور نیمه متمرکز دام شده است. در مجموع با توجه به نتایج این تحقیق حضور متمرکز دام نابودی تدریجی خاک و تغییرات در تنوع گونه های علفی را در این عرصه های جنگلی درپی خواهد داشت.