تأثیر اقلیم یخبندان پاییزه شهرستان شاهرود بر ماندگاری انگور سرخ فخری و تعیین برخی ویژگی های انبارداری آن.

برداشت انگور در استان سمنان و شهرستان شاهرود با رقم یاقوتی از پایان خرداد ماه آغاز و با رقم سرخ فخری در اواخر آبان ماه هر سال به پایان می رسد. مقدار برداشت انگور در سال 1390 به 95450 تن رسید، که نزدیک به 65 تا 70 درصد سطح زیرکشت در استان از رقم های سرخ فخری شاهرود است. برداشت انگور سرخ فخری در برخی از سال ها، به دلیل یخبندان های زودرس پاییزه، با مشکل رو به رو می شود. این انگور دارای خاصیت انبارمانی بالایی، به-مدت بیش از 150 روز است. از آنجاکه انگور یک میوه نافرازگرا است و هیچ تغییری در رسیدگی پس از برداشت آن رخ نمی دهد، هدف این پژوهش بررسی امکان برداشت انگور سرخ فخری در بالاترین کیفیت و میزان رسیدگی است، که این ویژگی ها بر انبارداری آن نیز تاثیر مطلوبی دارد. روش کار در این پژوهش بدین صورت بود که در آغاز با برآورد آماری 60 سال گذشته شاهرود، احتمال رخداد سرماهای زودرس پاییزه، دیر رس بهاره، طول فصل رشد و مقدار درجه-روز رویشی (gdd) با دمای پایه این انگور محاسبه شد. برای بهره بری بیشتر میوه از تابش آفتاب برگ چینی سبکی در تاریخ 15 شهریور 1390 انجام شد. با استفاده از آمار دمایی در سه بازه دمایی صفر تا 2- و 2- تا 4- سانتی گراد و پایین تر از آن، شانس رخداد این بازه های دمایی با احتمال های 25، 50 و 75 درصد برآورد شد. از سویی دیگر از تاریخ 24 شهریور هر 7 روز یکبار (با سه تکرار) نمونه برداری انجام شد. مقدار مواد جامد محلول (بریکس)، اسیدیته و ph هرنمونه در آزمایشگاه تعیین شد. پس از برداشت نهایی، میوه های رسیده به انبار منتقل، و نمونه ها با دو پوشش پلاستیکی و نخی و شاهد (بدون پوشش) در سه تیمار دمایی 1±0 و 5 درجه سانتی گراد و بدون کنترل دمایی، انبار شدند. داده ها در قالب طرح کرت های خرد شده با پایه بلوک های کاملا تصادفی با سه تکرار مقایسه شدند. پس از برداشت، ده خوشه انگور نیز بر روی درخت با پوشش کیسه نخی دو لایه تیمار و دمای پیرامون آن ها با دماسنج دیژیتال نصب شده در سایبان درخت اندازه گیری شد. یافته های این پژوهش نشان داد که با احتمال 25 درصد شانس یخزدگی، 14 آبان (دمای صفر تا 2- ) زمان مناسبی برای برداشت انگور سرخ فخری پیشنهاد می-شود. با ثابت شدن مقدار مواد جامد محلول در سه برداشت منتهی به 7 آبان 1390 و پیش بینی کوتاه مدت هواشناسی، این انگور در 7 آبان برداشت شد (7روز زودتر از پیش بینی دمای زیر صفر). در زمان برداشت درجه روز رویشی 2757/2 gdd= درجه سلسیوس، نمایه بریکس 22/4، 5/25 = ph و کسر رسیدگی 106/6 محاسبه شد. با مقایسه حبه های برگ چینی شده با حبه های بدون برگ چینی، نتیجه گرفته شد که پوست حبه های در معرض نور دارای ضخامت بیشتری از حبه های معمولی بوده و در زمان برداشت دارای مواد جامد محلول بیشتر، ph بالاتر و ظاهر بازارپسندتری بودند. همچنین خوشه هایی که بر روی درخت با پوشش نگهداری شدند، در 19 آبان با کمینه دمای 5/7- درجه سلسیوس و مدت7 ساعت ماندگاری در دمایی با میانگین 4/3- در این دما مقاومت نکرده و یخ زدند؛ در نتیجه این پوشش در دماهای زیر 4- مناسب نیست. سرانجام مقایسه میانگین های انبارمانی نشان داد که مقدار مواد جامد محلول، ph و اسیدیته در انبار با دمای 1±0 سانتی گراد، و بهترین پوشش در این دما پوشش پارچه ای و بعد از آن پلاستیکی بوده است.