شبیه سازی منابع آب زیرزمینی دشت قم با استفاده از مدل ریاضی تفاضلات محدود

در سال های اخیر استفاده از مدل های ریاضی به عنوان ابزاری کارآمد در مطالعات و مدیریت منابع آب مورد استفاده قرار می گیرد. مدل کمی آب های زیرزمینی دشت قم به وسعت 456 کیلومتر مربع واقع در استان قم نیز به همین منظور تهیه گردید. متوسط بارش سالانه در این دشت 156 میلی متر اندازه گیری گردیده است. درک کمی جریان آب های زیرزمینی و مولفه های گوناگون بیلان دشت اهداف اصلی تهیه مدل آب های زیرزمینی دشت قم است که فرایند بهینه تصمیم گیری برای مدیریت آبخوان و مطالعات نیمه تفضیلی بعدی نظیر شبیه سازی کیفی بر اساس آن ها خواهد بود. در این راستا پس از انتخاب الگوریتم و بسته نرم افزاری مناسب(gms7.1) اقدام به تهیه مدل تفهیمی گردید. طی مرحله طراحی مدل، منطقه مورد مطالعه به شبکه های منظم تقسیم بندی شد و شرایط اولیه و شرایط مرزی مشخص شده و بر مدل اعمال گردید. سپس مدل از مهر 1388 تا شهریور 1389 در حالت ناماندگار طی 12 دوره تنش کالیبره و پس از بهینه سازی پارامترهای هیدروژئولوژیکی (مدل سازی معکوس)، مدل برای دوره زمانی از مهر 1389 تا خرداد 1390 صحت سنجی شد. پس از واسنجی و صحت سنجی، مدل توانست به خوبی شرایط آبخوان را شبیه سازی نماید. در نهایت برخی گزینه های مدیریتی با استفاده از مدل کمی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج برای سناریوهای مختلف از جمله پیش‏بینی وضعیت سطح آب در 4 سال آینده، پیش‏بینی وضعیت آب‏های زیرزمینی در شرایط خشکسالی و ترسالی، افزایش 10% برداشت چاه‏ها و کاهش 25% از برداشت چاه‏ها در دشت قم مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.