بررسی نقش نیاز های خود تعیین گری در نگرش و انگیزش اخلاق پژوهشی دانشجویان مقطع دکتری تخصصی دانشگاه فردوسی مشهد

با توجه به تأثیر پژوهش در سرنوشت جامعه، وجود جهت گیری اخلاقی در فرایند پژوهش ضروری است. سوگیری اخلاقی در پژوهش می تواند مبدا شکل گیری رفتارهای غیر اخلاقی بزرگتر گردد. عوامل مختلفی اعم از عوامل فردی، عوامل محیطی داخل دانشگاه و عوامل محیطی خارج دانشگاه بر رعایت اخلاق پژوهشی از سوی پژوهشگران به ویژه قشر دانشگاهی تاثیرگذار است. در بین این عوامل نقش انگیزش و عوامل و فرایندهای مرتبط با آن برجسته است. هدف این پژوهش نیز بررسی نقش میانجی نگرش اخلاقی در رابطه بین نیازهای خود تعیین گری و انگیزش اخلاقی در پژوهش است. روش تحقیق حاضر، نیز توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل دانشجویان مقطع دکتری تحصصی (phd) دانشکده های مختلف دانشگاه فردوسی مشهد در سال تحصیلی 1392-1391 است. نمونه شامل 300 دانشجو بود. در این پژوهش از سه پرسشنامه محقق ساخته به نام های نیازهای خودتعیین گری با سه خرده مقیاس نیاز به خودمختاری، نیاز به شایستگی و نیاز به ارتباط؛ انگیزش اخلاق پژوهشی با سه خرده مقیاس انگیزش درونی، انگیزش بیرونی و بی انگیزگی؛ و نگرش اخلاقی در پژوهش با دو خرده مقیاس بعد شناختی و عاطفی نگرش برای جمع آوری داده ها استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش های تحلیل عاملی تاییدی و اکتشافی، مدل معادلات ساختاری، همبستگی پیرسون، رگرسیون، تحلیل واریانس و t مستقل و مانووا استفاده شد. با اجرای الگوی معادلات ساختاری برای آزمون رابطه نیازهای خودتعیین گری در اخلاق پژوهشی با انگیزش و نگرش در رعایت اخلاق پژوهش مشخص شد که الگوی پیشنهادی از برازش خوبی برخوردار است (rmsea=0/77, nfi=0/97, cfi=0/98, gfi= 0/96) و تمام ضرایب ? و ? در مدل معنادار بود. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که انگیزش اخلاق پژوهشی و نگرش اخلاق پژوهشی از طریق نیازهای خودتعیین گری در اخلاق پژوهش قابل پیش بینی هستند. همچنین نگرش اخلاق پژوهشی از طریق انگیزش اخلاق پژوهشی نیز قابل پیش بینی است. به علاه نتایج نشان داد که نیازهای اساسی خودتعیین گری، نگرش اخلاق پژوهشی و انگیزش اخلاق پژوهشی در دو گروه دانشجویان دختر و پسر دانشگاه فردوسی مشهد تفاوت معناداری وجود دارد.