ارزیابی مقاومت به تنش خشکی چهار رقم تاک (صاحبی، عسکری، کشمشی و یاقوتی)

چکیده به منظور بررسی اثر های تنش خشکی بر برخی از شاخص های رشدی و پارامترهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی تاک، پژوهشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با پنج سطح دور آبیاری 3، 6، 9، 12 و 15 روز در میان روی چهار رقم تاک عسکری، کشمشی، صاحبی و یاقوتی در چهار تکرار به مرحله اجرا گذاشته شد. تنش خشکی با استفاده از روش وزنی اعمال گردید. در پایان آزمایش فاکتورهای رویشی شامل وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، طول ساقه، تعداد برگ، سطح برگ، تعداد گره، طول میان گره، طول سیستم ریشه ای، طول فلش رشدی و درصد ریزش برگ، فاکتورهای فیزیولوژیکی شامل محتوای آب نسبی برگ، کارایی مصرف آب، فلورسانس کلروفیل، میزان کاروتنوئید و کلروفیل a، b و کل و فاکتورهای بیوشیمیایی شامل پرولین، قندهای محلول و میزان ترکیبات فنلی برگ و هم چنین میزان عناصر معدنی اندام هوایی و ریشه اندازه گیری شدند. نتایج بدست آمده نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش شاخص های رشدی و تغییر برخی از پارامترهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی بوته تاک بسته به نوع ژنوتیپ شد. با افزایش تنش خشکی میزان وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، طول ساقه، تعداد برگ، تعداد گره و طول میان گره کاهش یافت. بیش ترین طول شاخه و طول میان گره مربوط به رقم یاقوتی در دور آبیاری 6 روز و کم ترین آن ها در رقم کشمشی با دور آبیاری 15 روز بود. بیش ترین تعداد برگ مربوط به رقم صاحبی با دور آبیاری 3 روز و کشمشی با دور آبیاری 6 روز و کم ترین آن مربوط به رقم یاقوتی با دور آبیاری 15 روز بود. هم چنین بیش ترین میزان وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه به ترتیب در دور آبیاری 6 روز در رقم یاقوتی و در دور آبیاری 9 روز در رقم عسکری مشاهده شد. کم ترین میزان وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه در دور آبیاری 15 روز مشاهده شد. با افزایش تنش خشکی میزان کلروفیل کل و کاروتنوئید ها کاهش یافت، به طوری که بیش ترین میزان مربوط به رقم صاحبی در دور آبیاری 6 روز و کم ترین در رقم یاقوتی در دور آبیاری 15 روز مشاهده شد. با افزایش تنش خشکی میزان پرولین، قندهای محلول و میزان ترکیبات فنلی برگ و درصد ریزش برگ افزایش یافت. واکنش ژنوتیپ ها در ارتباط با تنش خشکی متفاوت بود، به طوری که بیش ترین میزان پرولین، محتوای آب نسبی برگ و کارایی مصرف آب مربوط به رقم صاحبی و کم ترین مربوط به رقم کشمشی بود بیش ترین میزان ترکیبات فنلی برگ مربوط به رقم صاحبی در دور آبیاری 15 روز و کم ترین میزان در دور آبیاری 3 روز در رقم صاحبی مشاهده شد. بیش ترین درصد ریزش برگ در رقم یاقوتی و کم ترین درصد ریزش در رقم صاحبی مشاهده شد. کم ترین محتوای آب نسبی برگ در دور آبیاری 15 روز و هم چنین کارایی مصرف آب در رقم یاقوتی مشاهده شد. بیش ترین میزان نیتروژن اندام هوایی به ترتیب در دور آبیاری 6 و 9 روز و در ارقام یاقوتی و عسکری و کم ترین میزان نیتروژن اندام هوایی در دور آبیاری 12 روز در ارقام کشمشی و صاحبی و 15 روز در هر چهار رقم مشاهده شد و بیش ترین میزان پتاسیم اندام هوایی و ریشه در رقم عسکری در دور آبیاری 9 روز و کم ترین آن ها به ترتیب در دور آبیاری 15 روز در ارقام صاحبی و یاقوتی و در دور آبیاری 6 روز در رقم یاقوتی مشاهده شد. بیش ترین میزان فسفر اندام هوایی و ریشه به ترتیب در دور آبیاری 6 و 3 روز در رقم یاقوتی و کم ترین آن ها به ترتیب در ارقام عسکری و یاقوتی و در دور آبیاری 3 و 9 روز مشاهده شد. با توجه به نتایج این پژوهش که رقم صاحبی بیش ترین میزان پرولین، ترکیبات فنلی برگ، محتوای آب نسبی برگ و کارایی مصرف آب را داشت بنابراین می توان گفت که این رقم در مقایسه با سه رقم دیگر به تنش خشکی متحمل تر بود لذا برای کشت در مناطق خشک و کم آب توصیه می شود.