برنامه ریزی محله کوهسنگی مشهد بر اساس معیارهای محله خلاق

تئوری شهر خلاق که نخستین بار توسط ریچارد فلوریدا مطرح گردید ،یکی از رویکردهای نوین در برنامه ریزی شهری است که بطور کلی بر بالا بردن کیفیات زندگی بشر به خصوص جذب و حفظ طبقه ای تاثیر گذار (که فلوریدا آنها را طبقه خلاق می نامد) تاکید دارد.استفاده از این دیدگاه به عنوان رویکردی برای برنامه ریزی محله ای می تواند چارچوب مشخصی در برنامه ریزی به ما ارائه نماید که با تکیه بر منابع انسانی خلاق به حل معضلات فعلی در کنار توسعه و شکوفائی محلی دست یابیم.شهر مشهد به عنوان یکی از مهم ترین مراکز مذهبی ،فرهنگی ایران و جهان برخوردار از طیف وسیعی از خدمات ،امکانات و تنوع فعالیت های اقتصادی و تمرکز بخش اعظم مراکز گردشگری زمینه ساز حضور طبقه خلاق بوده اما عدم وجود بسترهای بروز خلاقیت در شهر مشهد و کیفیات زندگی مورد نیاز این طبقه ، موجب گردیده است که بسیاری از هنرمندان ونخبه گان و افراد خلاق از مشهد خارج شده و به پایتخت و یا خارج از کشور مهاجرت نمایند. اصلی ترین هدف پژوهش حاضر شناسایی و تدوین معیارها ی برنامه ریزی محله ای بر اساس رویکرد محله خلاق بوده است و کاربست این معیارها بر روی نمونه موردی پژوهش( محله کوهسنگی مشهد) .به منظور تدوین معیارها و شاخص های محله خلاق در پژوهش حاضر ،به بررسی تعاریف و مفاهیم پایه خلاقیت از دیدگاه اندیشمندان این تئوری نظیر ریچارد فلوریدا ،چارلز لاندری و ... پرداخته شده است ودو گروه عمده معیارهای مکانی (کیفیات مکان ،خوانائی ، دسترسی، ...) و غیر مکانی (3 معیار تکنولوژی ، توانائی و قدرت تحمل و تسامح) شناسایی گردیده است .از کنار هم قراردادن این نظریات و تجارب جهانی شهرها و محلات خلاق 11 معیار و 36 شاخص استخراج گردیده است . بعلاوه این معیارها بر مبنای چهار سنجه : 1. قابل سنجش و ارزیابی بودن 2. معنی دار بودن به لحاظ ویژگی های بومی 3. عدم همپوشانی با سایر معیارها 4. شفاف و صریح بودن ، مورد پایش وغربال قرار گرفته و در پایان معیارهای منتخب به 10 معیار و 28 شاخص تقلیل یافته است که این معیارها شامل: توانائی(استعداد)،تکنولوژی(فناوری)،تحمل(تسامح)،دسترسی،کیفیت مکان(محیط طبیعی و مصنوع)،سرزندگی( فعالیتی و فرهنگی هنری) ،مشخصه های اقتصادی (اشتغال،مسکن ،... ) ،مشخصه های اجتماعی(مکانهای سوم ،مشارکت ، ...) ،دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی و اصالت می گردد.محله کوهسنگی مشهد با توجه به دارا بودن جاذبه های گردشگری،بافت طبیعی غنی و متمایز از شهر مشهد ،تعدد مراکز فرهنگی هنری و قدمت و پیشنه تاریخی خود در میان محلات مشهد از جایگاه مناسبی برخوردار است . و لذا بر اساس معیارهاو شاخص های مستخرج از چهارچوب نظری پژوهش ،خلاقیت محلی مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته است و در نهایت به تدوین راهبردها و سیاست های اجرائی جهت برنامه ریزی و ساماندهی محله خلاق کوهسنگی دست یافته ایم. 1) هدف پژوهش : نخست ، شناسایی و تدوین معیارهای برنامه ریزی "محله "خلاق بر اساس تئوری ها،الگوها و معیارهای جهانی رویکرد" شهر" خلاق و دوم شناخت و برنامه ریزی ، ساماندهی محله کوهسنگی براساس رویکرد شهر خلاق و ارائه راهبردهایی جهت ارتقاء معیارهای خلاقیت بر اساس این رویکرد. 2) روش پژوهش: توصیفی،تحلیلی 3) نتیجه گیری : تحلیل ساختار های گوناگون محله کوهسنگی با تکیه بر معیارهای محله خلاق نشان میدهد که حضور پذیری طبقه خلاق در محله کوهسنگی نسبت به سایر محلات شهر مشهد از جایگاه به نسبت بالاتری برخوردار میباشد. اما نکته واجد توجه، عدم تناسب شاغلین مشاغل خلاق با سطح تحصیلات و گروه های سنی طبقه خلاق می باشد. بعلاوه در این محله نیز نظیر سایر محلات شهر عدم وجود کیفیات و خدمات مورد نیاز طبقه خلاق زمینه ساز مهاجرت گردیده است. نتایج تحلیل ها نشان میدهد که بروز جلوه های هنری در سطح محله کوهسنگی و تسلط موضوعات فرهنگی و آداب ورسوم محلی بر روی این آثار هنوز جذب کننده طبقه خلاق در محله کوهسنگی میباشد. اما به شدت در حال کمرنگ شدن وادامه این روند نیازمند توجه و برنامه ریزی دقیق میباشد. لذا برای ده گروه معیارهای محله خلاق مورد سنجش در محله کوهسنگی 43 گروه راهبرد ارائه گردیده است که هر یک در غالب سیاستهای اجرائی بسط داده شده اند.در پایان نتایج نشان میدهد که بر اساس تئوری شهر خلاق میان ویژگی های فردی طبقه خلاق نظیر سن سطح تحصیلات ،خلاقیت هنری و شغل با میزان خلاقیت محلی ارتباط مثبت و صعودی وجود دارد اما این رابطه ، میان ویژگی های فردی طبقه خلاق محله کوهسنگی مشهد و میزان خلاقیت محلی برقرار نیست .