بررسی عوامل و شاخص های تاثیر گذار بر فرسودگی بافت شهری با استفاده از مدل های تحلیل فضایی gis (مطالعه موردی شهرستان پارس آباد)

بافت قدیم، بافت فرسوده و بافت تاریخی از مهمترین قسمتهای شهری هستند که معمولا قدمت بالایی دارند. با توجه به ویژگی ها و ماهیت این نوع بافتها مسائل و مشکلات زیادی با آنها همراه است و به دلیل تغییر و تحولات اساسی در روند شهرسازی و شهرنشینی ، عملا این نوع بافتهابا فضای کالبدی موجود و وضع جاری بستر مناسبی برای زندگی شهروندان نمی باشند و یا حداقل می توان گفت دارای مسائل و مشکلات زیادی هستند. بافت های فرسوده یکی از انواع مختلف بافت های آسیب پذیر شهری هستند که به دلیل فرسودگی کالبدی، برخورداری نامناسب از دسترسی سواره، تأسیسات خدماتی و وجود زیرساختهای شهری آسیب پذیر، ارزش محیطی و اقتصادی پایینی دارند. تحقّق عدالت اجتماعی، ایجاد و شکل گیری محیط زیستی امن، ایمن و دلخواه برای زندگی و فعالیت شهروندان در راستای برخورداری از فرصتهای برابر زندگی، از اهداف کلان سند چشم انداز کشور است که بدون شک، بافت های فرسوده ی شهری، با داشتن مسائل و مشکلات کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و...، محیط هایی را برای ناسازگاری با این هدف ایجاد کرده اند. با توجه به اینکه مساحت بافت فرسوده شهری در پارس آباد 248.62 هکتار است افزود: با این حساب معلوم می شود 21.40 درصد مساحت شهر پارس آباد بافت فرسوده است. به منـظور مدل سـازی بافت فرسوده برای شـهرستان پارس آباد از روش مدل سازی رگرسیون لجستیک که از روش های برآورد تجربی است استفاده شد. برای انجام این عمل ازشش گروه متغیر مستقل شامل متغیرهای کاربری اراضی، قیمت زمین ، کیفیت بنا، مساحت زمین ،نوع مصالح ، قدمت بنا و از متغیر واسطه گر( شش نوع عوامل آب و هوایی) و از متغیروابسته ( بافت فرسوده ) استفاده شد، و تاثیر این پارامترهای مستقل بر روی پارامتر وابسته مشخص شد. که این عمل در محیط gis و idrisi انجام گرفت . برای مدلسازی بافت فرسوده در منطقه مورد مطالعه نقشه های تولید شده پارامترهای مستقل و پارامتر وابسته در محیط gisوارد محیط idrisi شدند و میزان تاثیر شش متغیر مختلف بر روی متغیر وابسته یعنی بافت فرسوده شهرستان پارس آباد مشخص شد با توجه به نتایج تحلیل رگرسیون لجستیک در بین پارامترهای مستقل بیشترین تاثیر را پارامترهای کیفیت زمین ، قدمت بنا ،نوع مصالح بر روی بافت فرسوده داشتند و پارامترهای دیگر تاثیر چندانی بر روی بافت فرسوده نداشتند. از بین عوامل آب و هوایی که به عنوان متغیر واسطه گر استفاده شده بود، با توجه به داده آماری سی سال بیشترین تاثیر را بارش ( باران و برف ) و رطوبت بر روی بافت فرسوده داشتند و بقیه عوامل آب و هوایی تاثیرشان زیاد قابل توجه نبود. همچنین نقشه پیشگویی شهر پارس آباد از روی مدل رگرسیون لجستیک استخراج شد که این نقشه مناطقی که در آینده مستعد فرسوده شده هست را نشان می دهد. برای بررسی صحت مدل سازی و ارزیابی متغیرها در مرحله حساسیت سنجی مدل به متغیر مستقل از روش roc استفاده شد و میزان آن برای مدل با دادهای کامل 0.95 برآورد شد که نشان دهنده ی همبستگی خوب و بین متغیر مستقل و وابسته است.