اثرات ژئومورفولوژی و زیست محیطی فعالیت های معدنکاری (مطالعه ی موردی کرمانشاه-قروه)

حفاری های سطحی و عمقی از مهمترین عملیات پروژه های اکتشافی هستند. حجم تغییراتی که این پروژه-ها برمورفولوژی و محیط اطراف پدید می آورند گاهی به قدری است که محیط اطراف به طور کلی دستخوش تغییرات اساسی، خسارات و مخاطرات فراوانی می گردد. اکتشافات کانسارها تأثیرات ژئومورفولوژیکی فراوانی بر محیط می گذارد و موجب تشدید فعالیت فرایندهای ژئومورفیک از قبیل حرکات توده ای نظیر زمین لغزش، ریزش، تغییرات توپوگرافی، مسدود شدن مسیر رودخانه ها و افزایش حجم مواد منتقل شده به پایین دست توسط شبکه آب های سطحی بر روی دامنه ها می شود. بررسی تاثیرات این پروژه ها بر محیط و ارائه راهکارهای مناسب می تواند راه گشای حل بسیاری از معضلات در حال و آینده باشد. در تحقیق حاضر به بررسی اثرات ژئومورفولوژی و زیست محیطی فعالیت های معدنی در معادن فلزی و غیر فلزی شهرستان های هرسین در زون زاگرس شکسته و شهرستان قروه در زون سنندج-سیرجان در دامنه ی ارتفاعات بدر و پریشان در روستای گلالی پرداخته شده است. ابتدا به منظور ارزیابی اثرات فعالیت های معدنکاری بر روی فرآیندهای شبکه ی آب ها و ریزش در منطقه مورد مطالعه اقدام به احداث استخرهایی جهت برآورد حجم کل باطله های انتقال یافته به پایین دست، همچنین استخرهایی جهت مقایسه ی حجم انتقال مواد در یک دوره ی معین از دو دامنه ی متاثر و بدون تاثیر فعالیت های معدنکاری گردید. جهت ارزیابی اثرات بر روی فرآیند ریزش نیز در دو ایستگاه انتخابی در معادن اقدام به شناسایی و اندازه گیری ابعاد درز و شکاف های حاصل از عملیات بهره برداری و سهم آنها در تشدید پدیده ی ریزش گردید. نتایج بررسی های ژئومورفولوژی طی عملیات میدانی نشان می دهد که سالانه تقریبا 1200 مترمکعب از باطله ها به صورت خاک های پودر شده و مواد ریز و درشت به پایین دست ده معدن فعال منتقل می شود. نتایج مقایسه در دامنه ی فوق الذکر نیز نشان می دهد انتقال مواد به پایین دست روی دامنه ای که مورد بهره برداری قرار می گیرد 8 برابر دامنه با شرایط طبیعی و بدون فعالیت معدنکاری می باشد. نتایج حاصل از اندازه گیری درزو شکاف در ایستگاه های اندازه گیری نیز نشان می دهد که درز و شکاف های حاصل از استخراج و بهره برداری دارای ابعادی به طور متوسط به طول، عرض و عمقی به ترتیب 70، 10 و 25 سانتی متر می باشد که سهم زیادی در تشدید و افزایش حجم ریزش در منطقه دارد. در بخش بررسی های زیست محیطی نیز نمونه های آب و خاک و گیاهان منطقه مورد آنالیز و تجزیه و تحلیل قرار گرفت که نتایج حاصله نشان می دهد که خاک مجاور معدن فلزی به شدت آلوده به فلزات سنگین و معادن سنگ تزیینی فاقد این آلودگی است. نتایج بررسی های آب در مناطق مورد مطالعه نشان می دهد که آب چشمه های متأثر از فعالیت معدن فلزی شور بوده و فقط با تمهیدات لازم قابل استفاده برای مصارف کشاورزی است ولی قابل شرب نمی باشد. آب چشمه متاثر از فعالیت معادن غیرفلزی فاقد آلودگی بوده و قابل شرب و مصارف کشاورزی است. زردی و پژمردگی گیاهان مجاور معادن فلزی نیز معرف انباشت فلزات سنگین ناشی از فعالیت معدن آهن و از نتایج بررسی گیاهان در منطقه است.