مطالعه زیست شناسی و تغییرات فصلی جمعیت گونه غالب پروانه زنبور مانند (lep: sesiidae) روی درختان فضای سبز اصفهان

پروانه های خانواده sesiidae یکی از مخرب ترین آفات چوبخوار درختان مثمر و غیر مثمر در دنیا و ایران می باشند. در این پژوهش شناسایی گونه (های) خسارت زا، درصد و شدت آلودگی درختان مختلف در شرایط طبیعی، زیست شناسی و تغییرات جمعیت گونه غالب روی درختان چنار، کارآیی تله های فرمونی و تاثیر چند روش کنترل شیمیایی در فضای سبز شهر اصفهان مطالعه گردید. شناسایی گونه (ها) با استفاده از توالی یابی منطقه سیتوکروم اکسیداز یک انجام گرفت. برای تعیین درصد و شدت آلودگی درختان مختلف در شرایط طبیعی از آلودگی های فعال لاروی با فضولات قهوه ا ی رنگ، آلودگی-های قدیمی با فضولات سیاه رنگ و تعداد پوسته های شفیرگی استفاده شد. در بررسی زیست شناسی آفت در سال های 1391 و 1392 نمونه برداری هر هفته یکبار و در صورت لزوم در مراحل حساس زندگی آفت دو بار در هر هفته از دو منطقه شهری اصفهان با پوست برداری تنه درختان و شمارش لارو ها و شفیره ها انجام گرفت. برخی پارامتر های تولیدمثلی در شرایط آزمایشگاهی (دما 2±26 درجه سانتی گراد و رطوبت 5±40 درصد) با پرورش شفیره های جمع آوری شده از تنه درختان چنار آلوده تعیین گردید. همچنین کارآیی سه نوع فرمون در پایش جمعیت گونه غالب در سه منطقه شهری اصفهان بررسی شد. تاثیر کنترل شیمیایی با دو روش محلول پاشی با ایمیداکلوپراید، دلتامترین و کلرپایریفوس و تزریق به تنه درختان چنار با سه نوع سم سیستمیک ایمیداکلوپراید، متاسیتوکس و آزادیراختین در دو منطقه شهری بررسی گردید. نتایج نشان داد که گونه ی خسارت زا در فضای سبز شهر اصفهان روی میزبان های چنار و نارون گونه synanthedon caucasica (gorbunov)، و روی میزبان های بید، سپیدار و کبوده گونه ی (oberthür) sesia pimplaeformis، می باشد. از نظر درصد آلودگی نتایج نشان داد که %53/8 درختان چنار، %64/4 درختان نارون چتری، %65/6 درختان نارون وسک، %45/2 درختان سپیدار و %52/6 درختان بید و در مجموع از کل درختان میزبان، %53/2 درختان آلوده به این آفات بودند. نتایج مطالعه زیست شناسی صحرایی گونه s. caucasicaنشان داد که این گونه به صورت لارو های سنین بالا زمستانگذرانی می-کند و یک نسل در سال دارد. حشرات بالغ از اواسط فروردین ماه شروع به ظاهر شدن می کنند و تا دهه اول شهریور خروج بالغین ادامه دارد. اوج ظهور بالغین در دهه سوم اردیبهشت و اوج ظهور لارو ها دهه سوم تیر ماه می باشد. فرمون گونه myopaeformis s. ساخت شرکت agrisense نسبت به فرمون گونه s. myopaeformis ساخت شرکتm gmbh trifolia- و فرمون گونه s. tipuliformis ساخت شرکت chemtica international s.a. کارآیی بهتری در شکار حشرات بالغ داشت. نتایج برسی کنترل شیمیایی آفت نشان داد که با توجه به جمعیت لارو های زنده زیر پوست در روش محلول پاشی سم کلرپایریفوس در کنترل آفت نسبت به دلتامترین و ایمیداکلوپراید موثر تر بوده است. در روش تزریق سموم سیستمیک به تنه درختان چنار سموم آزادیراختین و متاسیتوکس نسبت به ایمیداکلوپراید کنترل بیش تر آفت را موجب گردیدند. اگرچه اطلاعات حاصل از این تحقیق در مدیریت این آفت ضروری و سودمند است ولی تحقیقات بیشتر در شناسایی و ساخت فرمون این حشره و بررسی کارآیی دقیق روش های مختلف کنترل آفت ضروری می باشد.