رتبه بندی بیمارستان های دانشگاه شهید بهشتی با رویکرد تحلیل پوششی داده های استوار

سنجش میزان موفقیت سازمان ها در بهره گیری از امکانات موجود، مقایسه عملکرد آنها باهم، شناسایی سازمانهای ناکارا و تشخیص منشاء ناکارایی، بررسی نقاط قوت و ضعف و تحلیل آن و ارائه راهکار مناسب برای بهبود وضعیت، از عمده ترین دغدغه های مدیران و مسئولان سازمانها است؛ از این رو، تمام نظریات مدیریت به نحوی به کنترل و ارزیابی بها داده و آن را یکی از وظایف اساسی مدیریت دانسته اند. یکی از کاربردی ترین تکنیک ها در ارزیابی کارایی، تکنیک تحلیل پوششی داده ها می باشد. با توجه به اهمیت حوزه سلامت در توسعه ی پایدار، ارتقای بخش سلامت، باید جزئی از نگرش جامع برنامه ریزی بهداشتی باشد. بیمارستان ها به عنوان یکی از نهاد های ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی، اهمیتی ویژه ای در اقتصاد سلامت دارند، بعلاوه استفاده بهینه از منابع آنها که مصرف کنندگان کلیدی در سیستم های بهداشتی درمانی محسوب می شوند، اهمیت بسیار دارد. می توان گفت به دلیل استفاده های موفق و ویژگی های کاربردی تحلیل پوششی داده ها این تکنیک، رشد بسیار روزافزونی داشته است. اما این تکنیک ضعف عمده ای دارد و آن فرض غیر واقعی قطعیت در داده هاست، بنابر این نتایج رتبه بندی در بسیاری از مواقع به خصوص زمانیکه کارایی یک واحد تصمیم گیری به واحد دیگر بسیار نزدیک است، قابل اعتماد نمیباشد. برای حل این معضل مطالعات زیادی انجام گرفته اما هیچکدام از آنها شکاف موجود در ادبیات تحلیل پوششی داده های غیردقیق را به خوبی پرنکردند و بر هر کدام نقص هایی وارد است. عمرانی و سجادی بر پایه ی بهینه سازی استوار یک فرمول جدیدی برای تحلیل پوششی داده ها ارائه کرده اند. سهم اصلی آنها در توجه به انحراف در داده ها و پیشنهاد یک مدل dea جدید بر مبنای مطالعات بن تال و نمیروسکی و برتسیمس و سیم است. در این پژوهش از مدل ارائه شده بوسیله آنها برای تعیین نمرات کارایی و رتبه بندی 23 بیمارستان تحت نظر دانشگاه شهید بهشتی استفاده شده و نتایج با مدل قطعی مقایسه شده است. با بررسی های انجام گرفته نهاده ها و ستاده های مدل به ترتیب تعداد تخت، پژشک و پرستار، و تعداد ویزیت سرپایی، بیماران بستری، عمل جراحی و ضریب اشغال تخت در نظر گرفته شدند. در حالت قطعی 9 بیمارستان کارا بودند، مدل استوار با در نظر گرفتن انحرافات 0.01، 0.05 و 0.1 محاسبه شد و میانگین کارایی از 0.77 به 0.64 کاهش یافت. با استفاده از رویکرد استوار می توان ضمن حفظ انعطاف پذیری مدل، بهینگی و موجه بودن آن را حفظ کرد. این مدل از قابلیت تحلیل سناریو های مختلف برخوردار است و امکان عکس العمل مناسب به تغییرات را به کاربران و مدیریت بیمارستان می دهد. نتایج نشان میدهد، رویکرد تحلیل پوششی داده های استوار می تواند روش قابل اعتماد تری برای محاسبه نمرات کارایی و رتبه بندی باشد.