بررسی ضریب اهمیت درطرح لرزه ای ساختمان های بتن مسلح و تطابق آن با اهداف عملکردی

علی رغم گسترش استفاده از روش های طراحی بر اساس عملکرد، روش طراحی لرزه ای اغلب آیین نامه-های معتبر هم چنان نیرویی است. در روش طراحی بر اساس عملکرد، سازه برای تغییر مکان هدف مشخصی طراحی می شود. با توجه به این موضوع، تغییر شکل سازه را که عامل اصلی خرابی سازه در معرض زلزله است، در طول طراحی می توان کنترل کرد. در استاندارد 2800 ایران نیز مانند آیین نامه طراحی بسیاری از کشورها، با استفاده از ضریب رفتار سازه، نیروی واقعی زلزله کاهش می یابد و سهم برش پایه در حوزه رفتار خطی محاسبه می شود، از این رو بررسی روند طراحی آیین نامه طراحی لرزه ای و تطابق نتایج حاصل از تحلیل و طراحی مطابق با اهداف عنوان شده در این آیین نامه ها حائز اهمیت است. مطابق با اهداف آیین نامه طراحی ساختمان ها در برابر زلزله (استاندارد 2800 ایران)، در زلزله ی شدید (زلزله طرح)، حفظ ایستایی ساختمان های با اهمیت متوسط، با تلفات جانی حداقل و حفظ قابلیت بهره-برداری بدون وقفه ساختمان های با اهمیت خیلی زیاد، بدون آسیب عمده ی سازه ای مدنظر است. استاندارد 2800 با در نظر گرفتن ضرایب اهمیت متفاوت برای ساختمان های با اهمیت متوسط و ساختمان های با اهمیت خیلی زیاد، تغییر عملکرد سازه از سطح تلفات جانی حداقل به سطح قابلیت بهره برداری بی وقفه را بیان می کند. هدف این پژوهش، ارزیابی دیدگاه استاندارد 2800 در نیل به اهداف عملکردی سازه ها است. برای نیل به هدف فوق سه گروه سازه های قاب خمشی بتن مسلح، پنج، ده و پانزده طبقه بارگذاری و طراحی شده اند. گروه اول با فرض کاربری مسکونی و سیستم قاب خمشی با شکل پذیری متوسط طراحی شده اند. طراحی گروه دوم با فرض کاربری بیمارستان و معیار رفتار شکل پذیر ویژه بوده است. گروه سوم نیز با فرض کاربری بیمارستان و سیستم قاب خمشی با شکل پذیری متوسط مورد نظر بوده اند. سطح عملکرد سازه های مورد مطالعه با استفاده از ضوابط دستورالعمل بهسازی لرزه ای ساختمان های موجود (نشریه 360) و به کمک تحلیل استاتیکی غیرخطی، مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان داد ضریب اهمیت در نظر گرفته شده با ویژگی مورد نظر در گروه اول و سوم از لحاظ سطح عملکردی با اهداف استاندارد 2800 مطابقت دارد. ولی برای سازه های گروه دوم هدف استاندارد 2800 تامین نمی شود. از آنجا که هدف از این پژوهش بررسی سطح عملکرد سازه مطابق با ضریب اهمیت موجود در استاندارد2800 است، در صورت تامین نشدن سطح عملکرد سازه مطابق با اهداف استاندارد 2800، نسبت ضرایب اهمیت سازه های با اهمیت متوسط وخیلی زیاد با توجه به سطوح عملکردی سازه ها، مورد بررسی قرار گرفته است.