بررسی اثر سناریوهای گوناگون کاربری اراضی حوضه بر میزان گل آلودگی (رسوب معلق) آب و هدررفت ماده آلی خاک (مطالعه موردی: حوزه آبخیز منشاد استان یزد)

یکی از عوامل اصلی در کاهش کیفیت آب رودخانه ها، تغییر کاربری اراضی در سطح حوضه است. هدف پژوهش حاضر این بود که با انتخاب بهترین شیوه مدیریت کاربری اراضی، کیفیت آب را از نظر کم ترین گل آلودگی به منظور بهبود کیفیت مناظر طبیعی و تفرجگاهی افزایش دهد. در این پژوهش که در حوزه آبخیز منشاد استان یزد به مساحت تقریبی 6000 هکتار اجرا شده است، تأثیر کاربری اراضی فعلی و بهینه حوضه بر گل آلودگی آب و ماده آلی حمل شده با رسوب برای دوره های بازگشت 2 تا 25 سال با بسته نرم افزاری hec-hms (نسخه 3.3) و منحنی سنجه رسوب پیش بینی شد. آمایش سرزمین منطبق با مدل مخدوم (1378) و روش تجزیه و تحلیل سیستمی داده ها و پارامتر متغیر در هر سناریو مقدار شماره منحنی (cn) بود. اندازه گیری ماده آلی نیز با روش والکلی- بلاک و تقاضای اکسیژن خواهی شیمیایی (cod) آب انجام شد. بر اساس نتایج بدست آمده در حالی که درصد انطباق کاربری فعلی با مدل آمایش خیلی زیاد بود و این تفاوت ناچیز مربوط به سکو بندی باغات در شیب های غیر مجاز در مراتع است؛ با حذف این سکو ها برای مدل آمایش سرزمین به طور متوسط 07/7 درصد حجم سیل، 55/3 درصد دبی اوج جریان، 94/6 درصد گل-آلودگی آب و 67/7 درصد مقدار ماده آلی هدر رفته در دبی اوج جریان افزایش یافت. سکو بندی باغات در شیب های مجاز به مدیریت آب و خاک منشاد کمک زیادی کرده است به طوریکه اختلاف زیادی در گل آلودگی خروجی حوضه بین دو سناریو دیده نشد.