برآورد منافع حاصل از ارزش های مصرفی مستقیم دامگاه فریدونکنار در مقایسه با ارزش زیستگاهی آن

هدف از ارزش گذاری اقتصادی تالاب ها، کنکاش ترجیحات مردم برای تغییرات در وضعیت و منابع متعلق به آن است که از ضوابط وشرایط مالی برخوردارند. دامگاه فریدونکنار سیستمی انسان ساخت می باشد که در درون اکوسیستم تالاب فریدونکنار قرار گرفته است. این منطقه هر ساله در فصل سرد میزبان جمعیت زیادی از پرندگان مهاجر از جمله درنای سیبری است. با توجه به روند رو به افزایش از دست دهی تالاب های طبیعی در ایران نقش تالاب های مصنوعی در حفظ تنوع زیستی بیش از پیش احساس می شود. این مطالعه به تعیین ارزش زیستگاهی دامگاه فریدونکنار و ارزش های مصرفی آن پرداخت. ارزش زیستگاهی با استفاده از تمایل به پرداخت افراد برای منافع زیستگاهی و با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط و پرسشنامه انتخاب دوگانه دوبعدی، برآورد گردید. با انجام یک پیش آزمون اندازه نمونه برای پر کردن پرسشنامه طی مصاحبه حضوری370 تعیین گردید. این تعداد پرسشنامه در مدت دوماه و در محدوده شهرستان فریدونکنار تکمیل گردیدند. برای اندازه گیری میزان تمایل به پرداخت افراد از مدل لوجیت استفاده گردید. بمنظور برآورد تابع تقاضا هر دو الگوی خطی و لگاریتمی مدل لوجیت تخمین زده شد و در نهایت مدل خطی، با توجه به حذف گام به گام متغیر هایی که به لحاظ آماری معنی دار نبودند و مقایسه آماره های r2 مک فادن، معیارهای اطلاعات آکائیک، شوارتز و هنان کوئین،آماره نسبت راستنمایی (lr statistic) ، درصد صحت پیش بینی و عدم نقض فروض کلاسیک، انتخاب گردید. پارامترهای مدل نهایی نیز با روش حداکثر درستنمایی ، برآورد شدند. نتایج نشان داد که 59/45 درصد افراد تحت بررسی در این مطالعه، حاضر به پرداخت مبلغی جهت حفظ زیستگاه دامگاه فریدونکنار هستند. در این مطالعه، ارزش حفاظتی سالانه برای دامگاه فریدونکنار 39675 ریال برآورد گردید. با ضرب میانگین تمایل به پرداخت هرخانواده در تعداد خانوار های شهرستان فریدونکنار(17580)، ارزش زیستگاهی کل دامگاه فریدونکنار 697486500 ریال محاسبه گردید. بمنطور برآورد ارزش های مصرفی مستقیم( صید پرنده و برداشت برنج) از روش قیمت بازار استفاده گردید. تعداد 46 کشاورز و 59 دامگاه دار برای تعیین ارزش بازاری مصارف مستقیم، در مطالعه مشارکت نمودند. در نهایت میزان ارزش حاصل از برداشت برنج در نیمسال اول 151248480 تومان و میزان ارزش صید پرنده در نیمسال دوم 2007055770 ریال برآورد گردید. مجموع کل ارزش های برآورد شده 4217027070 ریال بود که از این میان سهم ارزش زیستگاهی16/53 درصد و سهم ارزش های برداشت برنج و صید پرنده به ترتیب 35/86 و 47/61درصد بود. اختلاف فاحش بین ارزش های محاسبه شده دلیل بر سهم بالای کارکرد های تولیدی در معادلات درون دامگاه فریدونکنار دارد. میزان ارزش صید پرنده و برداشت برنج اختلاف چندانی نداشت و به نظر می رسد دلیل اصلی تمایل به صید پرنده در نیمسال دوم بجای کشت دوم برنج، بازگشت سریع سود و جبران هزینه ها در فعالیت صیادی نسبت به فعالیت کشاورزی باشد. همچنین نتایج مطالعه نشان داد که بیشترین سهم ذینفعان دامگاه فریدونکنار مختص به بهره برداران مستقیم می باشد (تعداد 131خانوار معادل 0/74 درصد خانوارهای شهرستان فریدونکنار) که درصد تمایل به پرداخت نسبتا پایین برآورد شده (59/45 درصد) را توجیه می کند. نتایج نشان داد که بر خلاف زیستگاه های طبیعی، انگیزه حفاظت یک منبع مصنوعی از سوی مردم محلی بالا نمی باشد، و بنابراین منابع مالی محلی نمی توانند گزینه مناسبی برای تامین منابع مالی حفاظت در بلند مدت باشند.