تحلیل جوانه زنی بذر با استفاده از معادله هیل: مطالعه موردی پسته

جوانه زنی بذر فرایندی است که طی آن جنین های موجود در بذرهای دارای قوه نامیه و بدون خواب در شرایط مناسب محیطی به گیاهچه تبدیل می شوند. استفاده از روش های تسهیل کننده جوانه زنی شامل روش های مکانیکی، پیش تیمار با ترکیبات شیمیایی و استفاده از دامنه های دمایی مناسب، باعث بهبود شاخص های جوانه زنی از قبیل درصد، سرعت و یکنواختی جوانه زنی می شود. امروزه برای برآورد شاخص های جوانه زنی از مدل های رگرسیون غیر خطی استفاده می کنند. در اغلب مدل های مورد استفاده، سرعت جوانه زنی فقط تابعی از زمان در نظر گرفته می شود و تاثیر سایر شاخص های جوانه زنی نادیده گرفته می شود. یکی از مدل هایی که برای رفع این مشکل وجود دارد مدل چهار پارامتری هیل می باشد که در آن برای محاسبه سرعت، علاوه بر زمان، یکنواختی جوانه زنی نیز در نظر گرفته می شود. در این پژوهش جوانه زنی بذر دو رقم پسته (شاهپسند و عباسعلی)، در سه فاصله زمانی از برداشت (بلافاصله، دو ماه و شش ماه) مورد آزمون قرار گرفت. شاخص های جوانه زنی تحت تاثیر تیمارهای شیمیایی جیبرلین، نیترات پتاسیم، سیانامید هیدروژن (دورمکس) و سرمادهی مرطوب با استفاده از برازش داده ها در مدل چهار پارامتری هیل سنجیده شد. نتایج نشان داد که بلافاصله پس از برداشت درصد نهایی جوانه زنی بذرها پایین بوده و با گذشت زمان در مراحل بعدی درصد جوانه زنی افزایش می یابد. دو رقم از لحاظ جوانه زنی و میزان رکود با هم تفاوت دارند به طوریکه در رقم عباسعلی با گذر زمان، جوانه زنی سریعتر آغاز می گردد اما در رقم شاهپسند با گذشت زمان و انبارمانی بذرها، جوانه زنی دیرتر آغاز شده است (فاز تاخیر طولانی تر). اعمال تیمارها باعث بهبود شاخص های جوانه زنی مانند زمان لازم تا شروع جوانه زنی و زمان لازم تا 50 درصد جوانه زنی شده است. نقش مثبت سیانامید هیدروژن در بهبود جوانه زنی به اثبات رسید و نتایج نشان داد که اثر آن مساوی با اثرات جیبرلین و نیترات پتاسیم که از ترکیبات شناخته شده در زمینه جوانه زنی هستند می باشد. سرمادهی مرطوب نیز از بین تیمارهای اعمال شده به عنوان مطلوب ترین تیمار شناخته شد.