بررسی میزان تاثیر موانع بر دسترسی معلولین جسمی به خدمات دولت الکترونیک

رشد چشمگیر فناوری اطلاعات و ارتباطات زندگی افراد جامعه را دچار تحول کرده است و توانسته بسیاری از نیازهای افراد جامعه را برطرف کند. دولت الکترونیک نیز بر پایه ی استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات اقدام به ارائه خدمات متنوع و گسترده به شیوه ای آسان تر کرده است. اما به رغم خدمات گسترده ای که امروز به شهروندان عرضه می گردد، معلولان از این خدمات بی بهره مانده اند. این قشر آسیب پذیر برخلاف نیازهای گوناگون و شاید بیشتری که نسبت به افراد سالم دارند، به دلیل وجود برخی موانع امکان استفاده و دسترسی به این خدمات را ندارند. لذا، در این تحقیق سعی شد تا میزان تاثیر موانعی که در سر راه دسترسی معلولین جسمی به خدمات اینترنتی دولت الکترونیک وجود دارد، مشخص شود. تا شاید سرآغازی برای حل انبوه معضلات و بسیاری از دغدغه های مبتلا به این قشر محروم و سختی دیده باشد. جامعه آماری این پیمایش را معلولین جسمی که یا خودشان سرپرست خانواده و یا دارای سرپرست ، در حال تحصیل در مقطع دبیرستان و بالاتر و یا دارنده مدارک تحصیلی دیپلم به بالاو عضو یا شاغل در اداره کل بهزیستی یا مراکز ارائه کننده خدمات آموزشی یا انجمن های وابسته به بهزیستی و بنیاد شهید و ساکن شهر مشهد مقدس هستند، در بر میگیرند . بر این اساس حجم نمونه آماری 92 نفر برآورد گردید و از دو پرسشنامه دسترسی به خدمات اینترنتی دولت و موانع دسترسی به این خدمات به منظور جمع آوری داده ها استفاده به عمل آمد. به منظور بررسی انطباق پرسشنامه ها با اهداف پژوهش، از نرم افزار اس پی اس اس جهت تحلیل عاملی تاییدی، استفاده گردید. نتایج حاصل از بررسی روایی، نشان داد که روایی پرسشنامه های دسترسی و موانع دسترسی در حد قابل قبول و مناسب می باشد. علاوه براین، مقدار آلفای کرونباخ هر یک از متغیرهای تحقیق در پرسشنامه بالاتر از 0.7 تعیین شد که حاکی از قابل اتکا واعتماد بودن داده ها می باشد. به عبارتی دیگر ابزار تحقیق از پایایی مناسبی برخوردار می باشد. نتایج حاکی از این بود که از میان شش مانع مورد بررسی در این تحقیق، میان چهار مانع(مالی، سیاسی و قانونی، آموزشی وتکنولوژیکی) با دسترسی رابطه منفی و معنادار وجود دارد، اما میان دو مانع انسانی و فرهنگی- اجتماعی با دسترسی رابطه غیر معنادار وجود دارد. همچنین یافته های حاصل از رگرسیون، گواه تاثیر 5/46 درصد از تغییرات دسترسی توسط این موانع می باشد. لذا این نتایج نیاز به توجه بیشتر را جهت جلوگیری و حل موانع، در هنگام پیاده سازی دولت الکترونیک می طلبد. بر این اساس، نتایج تحقیق حاضر می تواند کاربردی اساسی برای سیاستگذاران، طراحان خدمات اینترنتی و مدیران سازمان های دولتی و خصوصی ارائه نماید تا از ظرفیت ها و پتانسیل های فناوری اطلاعات و ارتباطات در جهت دسترس پذیری خدمات اینترنتی برای معلولین بهره گرفته و به تحقق یکی از آرمانها و اهداف دولت الکترونیک که همانا رشد کیفیت زندگی اقشار محروم جامعه است، دست یابند.