تقدس و آزادی بیان در حقوق کیفری اسلام

اهانت به مقدسات اسلام موضوع تازه ای نیست، مقدسات مسلمانان همواره آماج بی-حرمتی های دشمنان حق و حقیقت بوده است. متأسفانه در سال های اخیر این مسأله به اوج رسیده است؛ این اهانت ها در قالب های مختلف بیان، اعم از کتاب،مقاله،کاریکاتور،فیلم و...بروز پیدا کرده است. پاسخ اهانت کنندگان به واکنش ها و اعتراضات مخالفان توهین به مقدسات، آزادی بیان است؛ آن ها ادعا می کنند که آزادی بیان این حق را به آن ها می دهد و هرگونه محدود کردن و سرکوب کردن این اهانت ها را محدود کردن آزادی بیان می دانند. در این نوشتار فارغ از انگیزه های اهانت کنندگان سعی در بررسی دیدگاه اسلام در مورد آزادی بیان، مقدسات و تعیین دقیق محدوده ی آن داریم و به دنبال آن، راه حل اسلام را در زمان تلاقی و تزاحم مقدسات و آزادی بیان مطرح می کنیم. اسلام به عنوان یک مکتب از نظام حقوقی خاصی برخوردار است و در شاخه ی کیفری خود جرایم و مجازات هایی را برای حمایت از مقدسات پیش بینی کرده است. روش انجام این تحقیق توصیفی-تحلیلی است. با بررسی منابع اصیل اسلامی، کتاب ها و مقالات مرتبط، مطالب به صورت کتابخانه ای جمع آوری شده و مورد بررسی قرار گرفته است. دین اسلام در عین حال که آزادی بیان را یک حق مسلم بشر می داند که در سایه ی آن حقیقت نمود پیدا می کند، نسبت به حفظ حرمت مقدسات حساسیت ویژه ای دارد. در جهان بینی اسلام قداست اعتباری نیست؛ بلکه امری ذاتی است که از خداوند به عنوان منشأ قداست به سایر موجودات به خواست او منتقل می شود. بنابراین بشر در تعیین موجودات مقدس نقشی ندارد، مصادیق مقدسات را تنها خداوند مشخص می کند و بشر تنها با استفاده از آیات و روایات می تواند آن ها را شناسایی کند. اسلام نیز مانند سایر مکاتب هرگز آزادی بیان را به صورت مطلق نمی پذیرد. در مکاتب مختلف، با سلیقه های متفاوت مجسمه ی آزادی را تراش می دهند؛ بر خلاف مکاتب انسان گرا که آزادی بیان یک هدف اصلی تلقی می گردد در اسلام آزادی بیان وسیله ای است برای حصول به هدف و هر زمان که از مسیر هدف اصلی، منحرف شود باید محدود گردد. مقدسات یکی از بارزترین محدودیت های آزادی بیان در اسلام هستند که هرگاه در تزاحم و تلاقی با آزادی بیان قرار گیرند بر آزادی بیان حد می زنند.