مقایسه ی مضامین نهفته در لالایی های فارسی و انگلیسی؛ موضوع ترجمه پذیری این سروده های نشأت گرفته از دل فرهنگ عامه

هدف از این تحقیق بررسی مضامین نهفته در لالایی ها است؛ لالایی ها به عنوان ترانه های عامیانه ای که به صورت شفاهی نسل به نسل منتقل شده اند در نظر گرفته می شوند. مضامین لالایی ها را می توان به نوعی ایدئولوژی نهفته در این اشعار دانست که حاوی نگرش های فرهنگی هستند. در این رابطه، مضامین لالایی ها دیدگاههای راوی را که برگرفته از محیط پیرامون می باشند نشان میدهند. با در نظر گرفتن تاثیر محیط پیرامون، نبود شرایط یکسان و مشابه در جوامع مختلف موردی در خور توجه است. بنابراین، عدم تشابه در محیط زندگی می تواند به عدم تشابه در مضامین موجود در لالایی ها، به عنوان نماینده ای از ترانه های عامیانه، منجر شود. برخی از محققین فعال در حوزه ی فرهنگ عامه به بررسی مضامین لالایی ها پرداخته اند که از میان آنها می توان به این افراد اشاره کرد: همایونی (١٣٨٩)، سیپک (١٣٨۴)، ژکوفسکی (١٣٨٢)، انجوی (١٣٧١)، لوریمر (١٩٧۵)، و فراید و لیچ (١٩٧٢)؛ اما در این میان همایونی کامل ترین دسته بندی مضامین را دارد. اگرچه این افراد مضامین لالایی ها را مد نظر قرار داده اند، اما بررسی هایشان محدود میشود به یک فرهنگ خاص و یا مرور کلی لالا یی های جوامع مختلف بدون در نظر گرفتن لایه های پنهان درآن که منجر به بروز مضامین می شوند. با در نظر گرفتن عوامل ذکر شده، انتظار می رود که در نتیجه ی این تحقیق بتوان شباهت ها و تفاوت های موجود در مضامین لالایی های فارسی و انگلیسی را یافت؛ همچنین این تحقیق موضوع ترجمه پذیری لالایی ها را با در نظرگرفتن عوامل فرهنگ محورشان بررسی می کند. این تحقیق بر مبنای روش مقایسه ای و توصیفی است و مضامین ارائه شده توسط همایونی (١٣٨٩) به عنوان مدلی مناسب برای استخراج داده ها در نظر گرفته شد زیرا همانطور که ذکر شد، همایونی کامل ترین دسته بندی از مضامین را ارائه داده است. نه تنها یافتن مضامین اهمیت داشت، بلکه تشخیص اینکه هر قطعه از لالایی مربوط به کدام مضمون می شود هم در خور توجه بود. در این رابطه، همایونی و لوریمر برای هر مضمون تعدادی مثال ذکر کرده بودند بنابراین، سایر داده های استخراج شده هم بر اساس شیوه ی تطابق آنها در جای مناسب خود قرار داده شدند. همچنین، لالایی ها از کتاب های انتشار یافته توسط کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و منابع اینترنتی معتبر حوزه ی کودک انتخاب شدند. یافته ها حاکی از وجود مضامین مشابه در لالایی ها هر دو فرهنگ بود؛ هر دو فرهنگ فارسی و انگلیسی مضامین یکسانی در لالایی های خود داشتند. اما، همانطور که پیش بیان شد، مضامین می توانند حامل نگرش های فرهنگی هم باشند بنابراین، مشخص شد که علی رغم تشابه میان مضامین، تفاوت در شیوه ی بیان آنها وجود دارد. به این معنا که، تشابه در مضمون، به عنوان پایه ی اصلی و لایه ی نهفته در لالایی ها وجود دارد و تفاوت در راه های بیان این مضامین به عنوان نگرش مردم است. لذا، لالایی ها، به عنوان ترانه های عامیانه، می توانند هم زمان تشابهات و تفاوت های فرهنگی را انعکاس دهند؛ در این مورد، تشابهات فرهنگی در راستای مضامین مشابه و تفاوت ها در نتیجه ی باور ها و نگرش های مختلف بودند. یافته های مربوط به مضامین میتوانند کمکی موثر به مترجمان علاقه مند به فعالیت در این حوزه باشد. در این باره، دو عامل باید توسط مترجم در نظر گرفته شود: ١. مخاطبان نهایی که نیازهای شان باید مد نظر قرار داده شود و ٢. لایه های پنهان در لالایی ها که شامل افکار و نگرش های فرهنگی است. بنابراین، مترجمان با اشعاری شدیدا فرهنگ محور رو به رو خواهند شد؛ در این راستا، آنها می توانند راهکار مناسب ترجمه را با در نظر گرفتن مخاطب نهایی متن انتخاب کنند. این یافته ها درک ما را از لالایی ها به عنوان مظهری از ترانه های عامیانه ارتقا می دهند؛ همچنین نگرانی های مشترک و نگرش های متفاوت مادران متعلق به فرهنگ های مختلف نشان داده شد و در نهایت رویکردی جدید را به مترجمان ارائه داد.