بررسی تاثیر شرایط زمین شناسی مهندسی و هیدرولوژی بر سازوکار آغاز زمین لغزش گردنه صائین (جاده اردبیل- سراب)

بررسی مناطقی که از لحاظ زمین شناسی مستعد وقوع زمین لغزش هستند، در تمام پروژه های عمرانی به ویژه سازه های خطی امری ضروری می باشد. زمین لغزش 16 خرداد سال 1384 در منطقه آتشفشانی گردنه صائین در حدفاصل جاده اردبیل- سراب رخ داده و سبب تخریب زیربنائی 350 متر از جاده شده است. عوامل مختلفی در ایجاد این زمین لغزش نقش داشته اند. بدین منظور برای مشخص نمودن عوامل مهم اصلی تاثیرگذار در وقوع لغزش، پژوهشی مبتنی بر برداشت های صحرائی، آزمون های آزمایشگاهی، و مدلسازی عددی برنامه ریزی گردید. ابتدا تاثیر بارندگی 35 روز قبل از لغزش بر اشباع شدگی خاک بررسی شد و از طریق روش عناصر محدود شبیه سازی و تاثیر بارندگی در واقعه لغزش گردنه صائین مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بدست آمده از شبیه سازی نفوذ باران در توده لغزشی با استفاده از پارامترهای هیدرولیکی خاک غیراشباع در دوره 35 روزه پیش از لغزش نشان دادند که مقدار نفوذ آب باران در خاک درگیر در زمین لغزش برای تحریک آن در سطح برش خاک کافی نبوده و بنابراین باید رژیم هیدرولوژیکی حوضه بالادست این زمین لغزش مورد توجه قرار گیرد. بدین ترتیب، تاثیر تغییرات سطح آب زیرزمینی درون توده لغزش بر پایداری توده، به دو روش مدلسازی تعادل حدی و عناصر محدود مورد بررسی قرار گرفت. مطالعات انجام شده نشان داد که شرایط محلی زمین-ریخت شناسی دیرین و وجود یک محدوده فروافتاده، سبب تجمع مواد فورانی آتشفشان سبلان و ایجاد توده لغزشی امروز گردیده و از آنجاییکه چنین فروافتادگی سبب زهکش شدن آب های سطحی و عمقی از منطقه بالادست به سمت توده لغزشی می گردد، در طول زمان مواد بشدت هوازده شده اند و بالا آمدگی آب زیرزمینی به دلیل بارندگی استثنایی فصل زمستان و بهار سال آبی 84-83 سبب ایجاد زمین لغزش گردیده است.